KAZ
RUS

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

• Сейсмикалық қауіпсіздік кепілдіктерін құру

• 1976 жылы құрылған

+7 (727) 269 46 14
WhatsApp
Instagram
seismology@seismology.kz

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Сейсмология институты («Сейсмология институты» ЖШС және «Сейсмологиялық тәжірибе-әдістемелік экспедициясы» ЖШС) іргелі және қолданбалы зерттеулер саласындағы жетекші ғылыми ұйым болып табылады. Қазақстан Республикасындағы сейсмикалық қауіпсіздік, Алматы қ.

0
Нарықтағы жылдар
0
Құрылған жылы
Лого_ННЦСНиИ

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

Тарихы

1976 жылы Қазақ КСР Үкіметінің қаулысымен және Қазақ КСР Ғылым академиясы Президиумының қаулысымен құрылған. Заңды түрде табиғи апаттар мен басқа да табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды қамтитын объективті қауіптерден халықты сенімді қорғауды қамтамасыз ететін сейсмикалық қауіпсіздік кепілдіктерін құру, сондай-ақ ел ішінде жүргізіліп жатқан реформалар үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету және мемлекеттік құрылыс жоспарлары Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігінің бүкіл жүйесінің негізгі факторы болып табылады.

Контактілер

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

Қазақстан Республикасының сейсмикалық қауіпті аймақтарының үлесіне Алматы, Шығыс Қазақстан Жамбыл, Қызылорда, Түркістан облыстарын, гидротехникалық құрылыстардың орналасу аудандары мен тау-кен (техногендік сейсмикалық) аумақтарын қамтитын кең ауқымды аумақтар келеді. Солтүстік Тянь-Шань, Жоңғар Алатауы, Тарбағатай және Алтай тау жоталары алып жатқан аймақтар ең сейсмикалық белсенді болып табылады. Сейсмология институтының (бұдан әрі – Институт, АЖ) құрылуымен бақылау желісін дамыту басталды. Станциялар саны өсті, ал бақыланатын параметрлер саны кеңейді. Сонымен қатар сейсмикалық, геомагниттік, гравиметриялық, геодезиялық, электротеллюрлік және басқа да бақылау түрлері қолға алынды.

Бүгін, 26 қыркүйек күні «Орталық Азиядағы жер сілкінісін болжау, сейсмикалық қауіпсіздік пен қатерді бағалау» XI Қазақстан-Қытай Халықаралық симпозиумы өз жұмсын бастады. Жиында ҚР ТЖМ Төтенше жағдайлардың алдын алу департаментінің бастығы Амрин Рустамбек Нұрланұлы алғы сөз сөйледі. «Қазіргі таңда халықты қауіп-қатерден сақтау үшін сейсмикалық қауіпсіздіктің тиісті деңгейін көтеру Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік жүйесінің негізгі факторы болып табылады. Ғалымдар мен мамандардың жер сілкінісін болжау теориясы мен әдістерін әзірлеу, сейсмикалық қауіпсіздікті бағалау және жер сілкінісіне төзімді құрылыс бойынша бірлескен жұмысы келтірілетін шығындарды азайту үшін орасан зор теориялық және практикалық маңызға ие. Бүгінгі таңда ТЖМ сейсмикалық қауіпсіздігін күшейту мақсатында Мемлекет басшысы сейсмологиялық саланы дамытудың Кешенді жоспарын әзірлеу мәселесіне қолдау білдіруде. Бұл өз кезегінде елдің сейсмикалық қауіпсіздігінің тиісті деңгейін қамтамасыз етіп қана қоймай, сейсмология саласының ғылыми әлеуетін күшейтуге мүмкіндік береді. Атап өтсек, мемлекеттік ұйымдардың кешенді жоспарында ұлттық заңнамаға өзгерістер енгізу, әртүрлі бөлшектерді сейсмикалық аудандастыру карталарын әзірлеу, елді мекендер мен аса жауапты объектілердің сейсмикалық тәуекелін бағалау және жер сілкіністерінен болатын залалды болжау және т.б. көптеген жұмыстар қамтылған. Сондай-ақ, сейсмикалық қауіпті өңірлердің ғимараттары мен құрылыстарын паспорттау және сейсмикалық қауіпсіздгін күшейту басты назарда болып отыр» — деп атап өтті Рустамбек Нұрланұлы. Қазақстан-Қытай симпозиумы халықаралық мәртебеге ие болғандықтан, көптеген ғылыми ұйымдар, сондай-ақ Орталық Азия, ТМД, Әзірбайжан, Түркия және Шығыс Еуропа елдерінің басқа да ғалымдары белсенді қатысады деп күтілуде. ҚР ТЖМ сейсмологиялық бақылаулар мен зерттеулердің Ұлттық ғылыми орталығы жер сілкінісі бойынша халықаралық симпозиумдары аясындағы конференция мен семинарлардың көп жылдан бері серіктесі және белсенді қатысушысы. «Қазақстан-Қытай ынтымақтастық аясында бірлескен ғылыми жобалар сәтті жүзеге асырылды: шекара маңындағы аумақтардың терең геологиялық құрылыстарын зерттеу, болжамдық полигондарда электрометриялық өлшеулер жүргізу, қазақстандық, қытайлық және ресейлік ғалымдардың қатысуымен жер қыртысының қазіргі заманғы қозғалыстарын зерттеу. Мұндай зерттеулер ШҰАА, Қырғызстан және Қазақстан ұйымдарының қатысуымен Тянь-Шань тау жүйесін сейсмикалық аудандастырудың детерминистік картасын әзірлеу және сейсмикалық қауіп пен қатерді бағалау үшін маңызды. Аталған шараның өзектілігін ескере отырып, Халықаралық симпозиум аясында тәжірибелік ынтымақтастық орнатуға көңіл бөлудеміз», — деді Сейсмологиялық бақылау және зерттеу ұлттық ғылыми орталығының ғылым жөніндегі орынбасары Нұрсәрсен Өзбеков. «Орталық Азиядағы жер сілкінісін болжау, сейсмикалық қауіпсіздік пен қатерді бағалау» XI Қазақстан-Қытай Халықаралық симпозиумы алдағы 27 қыркүйек күні секциялық баяндамалар тыңдалады. Соңғы 28 қыркүйек күні Алматы облысындағы жер сілкінісіне палеосейсмологиялық зерттеулер жүргізу орнына экскурсияға шығу жоспарлануда.
«AMANAT» партиясы Бостандық аудандық филиалының саяси кеңес мүшесі Әйгерім Уәлиева Ұлттық сейсмологиялық бақылау және зерттеу ғылыми орталығына арнайы жұмыс сапарымен келді. Кездесуді ғылыми орталықтың Құқықтық және кадр бөлімінің бас маманы Айжан Ожабекқызы ашып, жүргізді. Кездесудің негізгі мақсаты Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауын толық түсіндіру. Ұлттық ғылыми орталық қызметкерлері қалада мектеп, балабақша орындарының жетіспеушілігі, өңірлердегі ауыз су тапшылығы және көптеген өзекті әлеуметтік мәселелермен қатар өздерін толғандырған сұрақтарын қойды. «AMANAT» партиясы Бостандық аудандық филиалының Әйгерім Уәлиева: «Ауызсу тапшылығы, коммуналдық төлемдердің өсімі мен бағалардың тұрақсыздығы сияқты сұрақтар жұртшылықты көптен бері мазалап отыр. Приезидент бұл жолғы Жолдауында «Жер аманаты», «Ауыл аманаты», «Қарызсыз қоғам» сияқты ел үшін маңызды жобаларды ұсынуда. Бұл, сөз жоқ, әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешудің жолдарын мен бастамалары болады. Партияның қоғамдық қабылдауларында Мемлекет басшысының Жолдауын түсіндіру жұмысы да белсенді жүргізіліп отыр. Партияның қоғамдық қабылдауларында Мемлекет басшысының Жолдауын түсіндіру жұмысы да белсенді жүргізіліп отыр. Осы орайда, Сіздерді өз ұсыныстарыңыз бойынша арнайы қоғамдық қабылдауға шақырамыз. Сонымен қатар, «AMANAT» өкілі қызеткерлерге Президенті Жолдау аясында алдыға қойған мақсаттарға жету үшін Ұлттық орталық қызметкерлеріне қайсарлық пен табандылық тіледі. 1
ҚР ТЖМ Вице-министрі жұмыс сапарымен Сейсмология институтына келді Бүгін, 2023 жылдың 13 қыркүйегінде Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар вице-министрі Сыздықов Бауыржан Мәдиұлы жұмыс сапары барысында Сейсмология институтына барды. Алдымен вице-министр институттың зертханаларына барып, ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі бағыттарымен танысты. Кездесу барысында Вице-министр қызметкерлермен Институтта жүргізіліп жатқан жұмыстар мен перспективалық жоспарларға қатысты мәселелерді талқылады. Жалпы, бүгінгі таңда Алматы қаласында және жалпы Қазақстанда жер сілкінісі болжамның ықтималдылығын жасау, сейсмикалық қауіпті аймақтарды кешенді бақылау, табиғи және техногендік жер сілкіністерінен болатын залалды азайту әдістері мен технологияларды енгізу өзекті болып отыр. Ғылыми қызметкерлерге Республика аумағының қауіпсіздігі үшін сейсмологиялық бақылаулар мен зерттеулердің ғылыми проблемаларына барынша оңтайландыру тапсырмасын жүктеді. Физика-математика ғылымдарының докторы, Аймақтық сейсмикалық зертхананың аға ғылыми қызметкері Галина Хачикян министрлік өкілдерін сейсмологиялық деректер бойынша зерттеу әдістерімен таныстырды. Атап өтер болсақ, «сейсмикалық режим параметрлері», жер сілкінісінің қайталану заңы «сейсмикалық цикл» еліміздің сейсмикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жаңа ғылыми-әдістемелік негіздері болып табылады. Галина Хачикянның ғылыми қызметі күннің магниттік литосфералық байланыстарын зерттеумен байланысты. Ол күннің белсенділігі мен ғарыштық сәулелену ағынының қарқындылығына байланысты сейсмикалық сипаттамалардың өзгеру заңдылықтарының ғылыми сипаттамасын түсіндірді. Оның айтуынша, Солтүстік Тянь-Шань аумағында болған алыс емес өткендегі ең ауыр жер сілкіністері: Лепсі жер жарығы 1715 жылы, Алматы 1807 жылы, Беловодское 1885 жылы, Верненское 1887 жылы, Шелек 1889 жылы, Кеминское 1911 жылы күн шуақты гранд-минимумдар кезінде болған. Сейсмикалық және негізгі геомагниттік өріс сипаттамаларының кеңістіктік вариацияларының заңдылықтары анықталды, бұл аймақтың сейсмотектоникалық әлеуетін бағалаудың баламалы әдісін жасауға мүмкіндік берді. Әдіс қазіргі уақытта ұзақ мерзімді сейсмикалық тыныштықта болуы мүмкін әлсіз сейсмикалық белсенділігі бар аймақтардағы сейсмотектоникалық әлеуетті бағалауда пайдалы болуы мүмкін. Әдетте, мұндай аумақтар маңызды стратегиялық құрылыстарды және басқа да экологиялық қауіпті объектілерді салуру үшін маңызды. ТЖМ өкілдері әлемдегі жер сілкінісі мысалында жер сілкінісін болжау әдістері туралы ғалымдардың пікірін қызығушылықпен тыңдады. Бұдан әрі Министрлік өкілдері құрылымдық геофизика және сейсмобиология зертханаларына барды. Бұдан әрі Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев Төтенше жағдайлар министрліктерінің өкілдерін сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша іргелі және қолданбалы зерттеулер саласындағы институттың ғылыми қызметімен таныстырды. Директор өз сөзінде Қазақстан Республикасы аумағының сейсмикалық қауіпсіздігі мақсатында бүгінгі таңда 64 сейсмостанция жұмыс істеп тұрғанын айтты. Биыл Алматы қаласы әкімдігінің қолдауымен және институт есебінен ерте хабарлау жүйесінің 37 станциясын орнату жұмыстары аяқталуда. Қазіргі уақытта жер сілкінісі жөніндегі агенттікпен және Қытай Халық Республикасының геофизика институтымен бірлесіп Қытай тарапы есебінен 5 кешенді сейсмостанция орнату мәселесі пысықталуда. Бұл сейсмологиялық бақылау желілерін дамытуға мүмкіндік береді. Соңында Вице-министр мәжіліс залында институт қызметкерлерімен жолығып, оларды толғандырған сұрақтарына жауап берді. Қызметкерлердің адам өмірін құтқаруда игі істер атқарып отырғаны үшін алғыс айтты. 1
Елімізде жер сілкінісі кезіндегі іс-қимылдар бойынша ауқымды оқу-жаттығу өтуде. ҚР ТЖ министрлігінің нұсқаулығына сәйкес, «Жер-2023» республикалық командалық-штабтық оқу-жаттығуға «Сейсмологиялық байқаулар мен зерттеулердің ұлттық ғылыми орталығы» қызметкерлері қатысты. Ұлттық ғылыми орталықтың директоры Даулет Сарсенбаев сейсмикалық жаттығулар барысында сейсмологиялық бақылау және кешенді зерттеу жұмыстарын таныстырды. Практикалық іс-шаралар барысында жер сілкіністерінен болатын залалды азайту әдістері көрсетілді. «Сейсмологиялық байқаулар мен зерттеулердің ұлттық ғылыми орталығынан» жойқын жер сілкінісі қаупі туралы мәліметтер алынды. Осы болжам негізінде Төтенше жағдайлардың жергілікті штабы халықты хабардар ету, апаттың алдын алу және жою жөніндегі комиссияларды жинау туралы шешім қабылдады. «Жер-2023» республикалық командалық-штабтық оқу-жаттығуына қазақстандық республикалық қызметтерден басқа Әзірбайжан, Венгрия, Қырғызстан, Түркия, Өзбекстан елдерінің авариялық-құтқару қызметтері қатысты. Республикалық штаб Алматыда орналасқан. 1
Бүгін, 9 тамызда Алматы шаһарында төтенше жағдай кезіндегі құлақтандыру жүйесінің дабылы қағылды. Осы сәт Институт қызметкерлері сейсможаттығу нұсқауы бойынша сыртқа шықты. Шараның мақсаты жер сілкінісі кезіндегі іс-әрекеттерді пысықтауға бағытталған. Оқу-жаттығу барысында ғимараттан 98 адам эвакуацияланып, жер сілкінісі кезінде практикалық іс-әрекеттер мен қатерге қарсы тұру дағдылары қалыптастырылды. Материалдық құндылықтарды қорғау және әрбір қабатта тәртіпті сақтау үшін посттар орнатылды.Сейсмикалық жаттығу «Жер — 2023» Республикалық командалық-штабтық оқу-жаттығуы аясында ұйымдастырылды. Сейсмикалық жаттығулар — адам өмірі мен денсаулығын сақтаудың кепілі. Мұндай жаттығулардың бәрі халықтың төтенше жағдайда дайын болу мақсатында ұйымдастырылып отыр.1
Бүгін, 29 тамызда Сейсмология институтында Қазақстан Республикасының Конституциясы күніне арналған мереке аталып өтті. Салтанатты іс-шарада Қазақстанның әнұраны орындалды, ол бір мезетте бүкіл залды шырқады. Салтанатты шараны Заң және құқық бөлімінің бастығы Жандос Маратұлы ашып, мемлекетіміздің маңызды қағидаттарына тоқталды. Біріншіден, Конституция әр адамның құқықтары мен бостандықтарының көрінісі, бүкіл мемлекет идеологиясының көрінісі болып қала береді. Біздің қоғамның әрбір азаматы өз құқықтарын, міндеттері мен ережелерін сақтауға және заңдарды құрметтеуге міндетті. Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев жиынға қатысушыларды құттықтап, зор денсаулық, амандық, ұзақ өмір, елімізге бейбіт өмір тіледі. Сонымен қатар, қызметкерлерге сейсмология саласындағы отандық ғылымды дамытуға қосқан елеулі үлесі үшін грамоталар мен алғыс хаттар табыс етті. Олардың қатарында: қуат Жағабаев, Рита Савельева, Шолпан Мақұлбекова және Анелия Төлеумұхамедова сынды қызметкерлер бар. Директордың ғылым жөніндегі орынбасары Нұрсарсен Өзбеков өз сөзінде Қазақстан Республикасы Конституциясының Тәуелсіздіктің, саяси тұрақтылық пен қоғамдық келісімнің негізі ретіндегі тарихи маңызын атап өтті. Оның айтуынша, қазақ даласында алғашқы заңдар Қазақ хандығы тұсында жасалса, тарихи деректерде қазақтың көрнекті үш ханы – Қасым Есім мен Тәукенің белсенді заң шығару қызметін баяндайды. Қазақ даласында Тәуке ханның заңдар жинағы«Жеті Жарғы» деп аталады. Қоғам өмірінің барлық салаларын қамтитын ең үздік әрі кең тараған заңдар болды. Атазаң мерекесі құрметіне Төлеген Жүнісбеков ұлттық домбырада қазақ әндерін шырқап, күйлерін тартты. 1 1
Елімізде Тәжікстан Республикасының Мәдениет күндерін өткізу аясында Қазақстан мен Тәжікстан ғалымдары дөңгелек үстелде жасыл экономика, уран өнеркәсібі және басқа да салалардағы ғылыми ынтымақтастықтың келешегін талқылады. Кездесуді Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясы Тәжікстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясының әкімшілігімен және жетекші ғалымдарымен бірлесіп ұйымдастырды. Тәжік ғалымдары қазақстандық әріптестермен 20 жылда алғаш рет кездесу өтіп жатқанын айтты. Айта кету керек, биыл екі елдің Ұлттық Ғылым академиялары арасында ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды. Satbayev University акт залында өткен дөңгелек үстел аясында сейсмикалық қауіпсіздік мәселелерінде екі мемлекеттің ғылыми қоғамдастығының күш-жігерін біріктіруге байланысты мәселелер қозғалды. Қатысушылар Түркиядағы қайғылы оқиғадан кейін сейсмикаға төзімді құрылыс және ғимараттар мен құрылыстарды қауіпсіз пайдалану саласындағы нормаларды, сондай-ақ сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстарға лицензия беру тәртібін қатаңдату және ғимараттардың сейсмикалық төзімділігіне қайта баға беру қажеттігін атап өтті. Кездесу барысында сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев өз баяндамасында Қазақстанның облыстары мен қалаларының аумақтарының сейсмикалық қауіптілігін қазіргі ғылыми-әдістемелік негізде бағалау, қатты жер сілкіністерінің салдары, халықтың қатерге дайын еместігі, ғимараттар мен құрылыстардың, сейсмикалық қауіпті аудандардағы тіршілікті қамтамасыз ету желілерінің осалдығы туралы егжей-тегжейлі айтып берді. Тәжікстан Ұлттық Ғылым академиясының вице-президенті Гүлчехра Кохирова атап өткендей, бірлескен ғылыми әзірлемелер мен зерттеулер екі ел арасындағы ғалымдардың нақты ғылыми ынтымақтастығы келісімдердің ең маңызды нәтижесі болып табылады. 2
Бүгін, 10 тамыз күні Төтенше жағдайлар министрі Сырым Шәріпханов жұмыс сапары барысында Сейсмология институтына арнайы келді. Жиын барсында Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев ТЖМ өкілдеріне сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша іргелі және қолданбалы зерттеулер саласындағы Институттың ғылыми қызметімен таныстырды. Ол өз сөзінде, Қазақстан Республикасы аумағының сейсмикалық қауіпсіздігі мақсатында бүгінгі күні 64 сейсмостанция жұмыс істейтіні туралы баяндады. Биыл Алматы қаласы әкімдігінің қолдауымен және институт есебінен ерте хабарлау жүйесінің тағы 37 станциясын орнату жұмыстары аяқталу үстінде және өткен жылы бақылау желілерін дамыту үшін халықаралық жобалар аясында 16 жаңа станция орнатылды. Сырым Шәріпханов баяндаманы тыңдап, жауапты бөлімшелерге Алматының сейсмикалық қауіпсіздігі бойынша жұмысты күшейту бойынша тапсырма берді. «Қазіргі уақытта Қытай Халық Республикасының Жер сілкінісі жөніндегі агенттікпен және геофизика институтымен бірлесіп Қытай тарапы есебінен 5 кешенді сейсмостанция орнату қарастырылуда. Бұл сейсмологиялық бақылау желілерін дамытуға мүмкіндік береді», – деп атап өтті Институт директоры.1
Бүгін, 8 тамыз күні «AMANAT» партиясы Бостандық аудандық филиалы «Сейсмология институты» ЖШС бастауыш партия ұйымының есеп беру жиыны өтті. Жиын барысында 2021-2022 жылдары атқарылған жұмысы және алдағы кезеңге арналған өңірлік жол карталарын іске асыру міндеттері бойынша сайлауалды бағдарламалары талқыланды. Сейсмология институты бастауыш партия ұйымының қорытындысы бойынша, Құқықтық және кадр бөлімінің басшысы Жандос Маратұлы партия жұмысын жаңғыртуды жедел әрі сапалы жүзеге асыру бойынша өзінің бірқатар ұсыныстары мен бастамаларын айтты. Сонымен қатар, партия мүшелеріне, партияның алға қойған мақсаттарына жету жолында қайсарлық пен табандылық тіледі. 1

Бүгін, 20-шілде күні Сейсмология институты Құқықтық және кадр жұмысы бөлімінің басшысы Жандос Маратұлының төрағалығымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-шаралар жоспарын жүйелі орындау бойынша жұмыс тобының кезекті отырысы өтті.
Отырысқа комиссия мүшелерімен бірге лаборатория меңгерушілері қатысты. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл – әрбір қызметкердің міндеті. Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев мемлекеттік қызметкерлер алдына сыбайлас жемқорлықсыз қоғам қалыптастыруға бірқатар міндеттер қойған болатын. Мемлекет басшысының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын қолдау және қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы корпоративтік мәдениетті қалыптастыру Институттың басты құндылықтарының бірі болып табылады», ¬– деді құқықтық және кадр жұмысы бөлімінің басшысы Жандос Маратұлы.
Жиын соңында қызметкерлер сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес қалыптастыру елдің өркендеуінің басты кепілі және осы мақсатта мекемелерде әрдайым түсіндіру жұмыстарын жүргізудің керектігін талқылады.
1 2

Бүгін, 14 шілде күні ТЖМ-де министрліктің 2023 жылдың бірінші жартыжылдығы қызметінің қорытындысы бойынша кеңейтілген алқа отырысы өтті. Алқа отырысына Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Роман Скляр қатысты. Министр Сырым Шәріпханов барлық қойылған міндеттердің орындалғанын атап өтті. Алқа барысында министрліктің құзыретіндегі барлық мәселелері жөнінде өңірлік департаменттердің бастықтары тыңдалды. 2 3 1
Бүгін, 5 шілде күні Мәжіліс депутаттарының өңірлерге сапары аясында Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты Сергей Пономарев Сейсмология институтының жұмыс барысымен танысуға арнайы келді. Депутатпен бірге партияның қала белсенділері – Алматы қаласы «AMANAT» партиясы Бостандық аудандық филиалының төрағасы Жандос Нұрланов, қалалық мәслихат депутаттары Мұхтар Зулеев, Ренат Сейдраманов көш бастап келді. Жиын барсында Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев қонақтарды сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша іргелі және қолданбалы зерттеулер саласындағы Институттың ғылыми қызметімен таныстырды. Ол өз сөзінде Инситутта жүргізілетін лабораториялық зерттеулердің негізі экологиялық мәселелермен тығыз байланысты екенін айтты. Айталық, әртүрлі болжамдық параметрлерді талдау негізінде гидрогеологиялық сатнциялардан алынатын талдау негізінде судың құрамының сапасын анықтауға мүмкіндік бар. Сондай-ақ, геофизикалық бақылаулар, жер қыртысының қозғалысын бақылау, геофизикалық өрістердің параметрлерін зерттеулер арқылы экологиялық өзгерістерді байқауға болады. Жер сілкінісінің табиғатын зерттеу үшін сейсмологиялық бақылау желісін кеңейту аса маңызды мәселелердің бірі болып отыр. Еліміздің аумағында сейсмикалық станцияларды көбейтудің қажеттілігі туындап отырғанын депуттатарға жолдады. «Менің көзқарасымда Сіз айтып отырған ЖЭО-2 жоғары күлді көмірмен жағуды газға көшіруде біздің сейсмолгия институтының әлеуетін пайдаланудың қажеттігін айтар еді. Айта кетейік, бізде ғимараттар мен құрылыстардың жер сілкінісіне төзімділігіне баға беретін зертхана сертификат алған. Олар қала нысандарын паспорттау жұмысына сарапшы ретінде қатыса алады» – деп атап өтті. «Бұл ұжым маған бұрыннан да жақсы таныс. Аманат партиясының жол картасы бойынша менің жеке жауапкершілігімде ЖЭО-2 газбен жылытуға көшіру, елімізде 2 млрд ағаш отырғызу арқылы экологияны жақсартуға атсалысу. Күн сайын 65 тонна көмір жанып кетеді. ЖЭО газға ауыстырылған кезде ауаға тарайтын токсикалық қалдықтар 15 есеге азаяды. Мен сөзімді жақсы ақпараттармен бастап отырмын. Парламент экология мәселелері және табиғат пайдалану комитеті мәселелерімен айналысады Біз үш министрлікпен – энергетика министрлігімен, ТЖМ, экология министрлігімен жұмыс істейміз. Біздер осындай экологиялық мәселелерде заң қабылдауға тікелей қатысамыз. Менің осы мақсатта сейсмологтарға көптеген сұрақтарым бар. Соның бірі — қаладағы қолданыстағы ғимараттар мен салынып жатқан құрылыстардың жер сілкінісіне төзімділігін бағалау және паспорттау сарапшысы ретінде қатыса алады ма? Өйткені, сейсмикалық қауіпсіздік тұрғысынан қарағанда қала нысандарының жер сілкінісіне төзімді болуы тікелей Институттың сейсмикалық қаупін анықтайтын сейсмологиялық бақылауларға тікелей байланысты. Әрине, бұл мәселеде біз өз тарапымыздан Үкімет деңгейінде қарауға ұсынатын боламыз, – деп атап өтті Мәжіліс депутаты Сергей Пономарев. 1
Бүгін, 4 шілде күні Сейсмология институтында ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты Азат Перуашевпен кездесу өтті. Депутатпен бірге партияның қала белсенділері – Алматы қалалық мәслихатының депутаты Олжас Нұралдинов, Алматы қалалық Қоғамдық кеңесінің мүшелері Алина Мурзаева, Арман Жұмаділ болды. Сондай-ақ шараға «Ақ жол» ҚДП Алматы қалалық филиалы партиясының мүшелері Асқар Бисқұлтанов, Ханза Насурллаев, Төтенше жағдайлар департаменті басшысының орынбасары Самат Асайынов, Төтенше жағдайлар департаменті Штаб басшысы Әділ Ағытаев қатысты. Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев қонақтарды сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша іргелі және қолданбалы зерттеулер саласындағы институттың ғылыми қызметімен таныстырды. Кездесу барысында Республикамыздың сейсмологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін екі бейінді сейсмологиялық ұйымды бірыңғай негізде біріктіруге қатысты мәселелер талқыланды. Бірігу екі мамандандырылған сейсмологиялық ұйымдардың ортақ мүдделерін өзара үйлестіруге мүмкіндік береді, олар ғылыми және эксперименттік міндеттер ретінде біртұтас ұстанымда шешеді, Республикамыздың сейсмологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін сейсмологиялық зерттеулер мүддесі үшін бірыңғай басшылық негізінде ғылыми бөлімшелер арасындағы нақты басқарылатын өзара тимді қызметтестікті білдіреді. Институт «ХХІ ғасырдағы ҚР цифрлық сейсмологиясы» бағытында бірқатар бағдарламалар дайындауда. Мысалы, «Сандық ашық далада орналасқан сейсмикалық бақылау станциялары», «Республика аймақтары арасындағы цифрлық ерте ескерту жүйесі», «Сандық модельдеу және бейнелеу құралдары». «Жер сілкінісіне болжам жасау үшін заманауи сейсмологиялық құрал-жабдықтардың қажеттігі аса маңызды. Сондай-ақ, Институт өз тарапынан қаладағы қолданыстағы ғимараттар мен салынып жатқан құрылыстардың жер сілкінісіне төзімділігін бағалау және паспорттау сарапшысы ретінде қатысуын заңмен реттеу керек. Өйткені, сейсмикалық қауіпсіздік тұрғысынан қарағанда қала нысандарының жер сілкінісіне төзімді болуы тікелей Институттың сейсмикалық қаупін бағалау анықтайтын зерттеулерге байланысты. Әрине, бұл мәселеде біз өз тарапымыздан маңызы мен пайдалы жағын барынша түсіндіруге тырысамыз. Сіздер ел үшін маңызды жұмыстар келесіздер. Сіздердің еңбектеріңіз ел арасында байқалмауы мүмкін, дегенмен де адам өмірін қатерден сақтауда үлес қосып келесіздер. Сол үшін де өз атымнан үлкен алғысымды білдіремін!» – деп атап өтті Азат Перуашев. null
Бүгін Сейсмология институтында жалпыға бірдей декларациялауды тапсыру тәртібі жөнінде семинар сабағы өтті. Семинарға Алматы қаласы Мемлекеттік кірістер департаментінің бас маманы Нұржамал Анарұлова, Бостандық ауданы Мемлекеттік кірістер басқармасының бас маманы Әсем Каримова арнайы келіп, қызметкерлерге жан-жақты кеңес берді. «Электронды үкімет» порталында жалпыға бірдей декларацияның бөлігі ретінде салық декларациясын тапсыруға арналған жаңа функцияны түсіндірді. Мамандар Институт қызметкерлеріне аталған жалпыға бірдей декларация тапсыру тәртібін арнайы қосымша арқылы жүзеге асыруға болатынын түсіндірді. Шара жұмысын қорытындылай келе, Сейсмология институтының мамандары көтерілген мәселелер төңірегінде жан-жақты сұрақтар қойып, толық жауаптарын алды. 1
Бүгін, 22 маусым күні Алматы қаласы Мәслихатының төрағасы Мейіржан Отыншиев, Мәслихат депуттары Өтемісов Мұрат, Салтанат Серікова, Тимур Елеусізов және т.б. Сейсмология институтына жұмыс сапарымен арнайы келді. Кездесу барысында Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев депутаттарға Институтта жүзеге асырылып отырған ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі бағыттарымен таныстырды. Ол өз сөзінде еліміздегі сейсмологиялық жағдайды бағалау үшін әртүрлі өзектілік бойынша қысқа мерзімді, орта мерзімді және ұзақ мерзімді болжамдар жасалатыны туралы айтты. Мәслихат депутаттары Сейсмология институты қызметкерлерімен сейсмикалық қауіпсіздік мәселелері туралы талқылады. Алматы қаласы апатты аумақта орналасқан себепті қалалық қызметтердің дайындығы, құрылыс нысандарының сейсмикалық төзімділігіне ерекше көңіл бөлу қажеттігі айтылды. Алматы қаласы Мәслихатының төрағасы Мейіржан Отыншиев сейсмологиялық қадағалау процесіне қажетті материалдық-техникалық жабдықтармен қамтамасыз ету қажеттігін үкімет деңгейінде қарауды ұсынатынын жеткізді. Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев Алматы қаласы Мәслихатының депуттарына келгені үшін алғысын айтып, алдағы уақытта сейсмологиялық зерттеу және қадағалау жұмыстары нәтижелі әрі жемісті болатынына сенім білдірді. 1 2
Жақында Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданы жер сілкінісі агенттігімен (ШҰАР ЖСА) қарым-қатынас орнату және одан әрі ынтымақтастықты талқылау мақсатында Сейсмология институты делегациясы Үрімші қаласына (ҚХР) жұмыс сапарымен барып қайтты. Сапар барысында Қытайдың Қорғас қаласында болды. Қорғас қаласының вице-мэрі Ли Цзысинмен, Іле-Қазақ автономиялық ауданы Төтенше жағдайларды бақылау және болжау бюросының директоры Конг Дефэн және Хоргас қалалық төтенше жағдайлар бөлімінің бастығы Чен Юнюан кездесті. ҚР ТЖМ Сейсмология институты қызметкерлері жұмыс сапары барысында 3 қала мен бірнеше сейсмикалық станцияларда болып, Қытайдың ЖСА ШҰАР (Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданы жер сілкінісі агенттігі) және Jiangsu Forceset Vibration Control Technology компаниясымен бес жылға ынтымақтастық туралы 2 меморандумға қол қойылды. Біздің Институт қызметкерлеріне Орталық Азияның Үрімші сейсмология институтының Ассоциациялық профессор ғылыми атағы берілді. Олардың қатарында – Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев, Жер қыртысының флюидті режимі зертханасының меңгерушісі Елизавета Есенжігітова және Жер сілкінісін кешенді болжау жөніндегі зертханасының бас ғылыми қызметкері Олег Белослюдцев бар. 1
Бүгін, 12 маусым елімізде қаралы күн. Біз, Сейсмология институтының қызметкерлері «Семей орманы» табиғи резерватындағы алапат өрт салдарынан қаза тапқан орман шаруашылығы қызметкерлерінің отбасы мүшелері мен жақын туыстарына көңіл айтамыз! Бұл оқиға еліміз үшін орны толмас ауыр қаза. Отандастарымыздың ерлігі мәңгі есте сақталады. Марқұм болған азаматтарымыздың жаны жаннатта болсын! 1
1 маусым – Балаларды қорғау күнін күллі әлем атап өтуде. Институт басшылығы ерекше мәні бар мереке – Халықаралық балаларды қорғау күнін айрықша атап өтуден қалыс қалмады. Мерекелік шара аясында әр бала өзінің шығармашылық қабілетін шыңдауға әрі өзін-өзі көрсете білуге түрлі байқаулар ұйымдастырылды. талған байқау балалардың сурет салу, ән айту, би билеу, музыкалық аспаптарда ойнау шығармашылық қабілеттерін ашуға, Отанымызды құрметтеуге және патриоттық сезімге тәрбиелеуге бағытталған. Мереке барысында Айжан Төребекова, Марат Әбдіхалық, Қуат Жағабаев, Күлянда Әбілқызы және басқа да Институт қызметкерлері бүлдіршіндерді мерекелерімен құттықтап, балаларға зор денсаулық, бақытты да алаңсыз балалық шақ, жарқын болашақ тіледі. Шығармашылық сайысқа қатысқан барлық балаларға тәтті сыйлықтар мен сыйлықтар табыс етілді. 1
Бүгін, 2023 жылғы 5 маусымда Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі «Сейсмологиялық тәжірибе-әдістемелік экспедициясы» ЖШС әкімшілігі 4 маусым – Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері күніне арналған мерекелік жиын өткізді. Жиынның ашылуында ұжым қызметкерлері Қазақстан Республикасының мемлекеттік әнұранын бірлесіп орындады. Экспедиция әкімшілігінің қызметкерлері Қазақстан Республикасының рәміздері туралы Отанға патриоттық рухты көтеретін маңызды тақырып төңірегінде кеңінен әңгімеледі. Әңгіме барысында ТОВТ отрядының бастығы Роман Таскин ҚР Мемлекеттік рәміздері туралы баяндамасын оқыды. Сондай-ақ лауазымды адамдар мен жеке тұлғалардың кабинеттерінде мемлекеттік рәміздерді пайдалану кезіндегі ережелер мен заңдар туралы түсініктемелер берілді. Аталған іс-шара Мемлекеттік рәміздерімізді қадірлеп, қастерлеу керектігін тағы бір рет еске салды. 1
Бүгін Сейсмология институтының ситуациялық залында Қазақстанның Мемлекеттік рәміздер күніне орай, «Туым – теңдігім, елтаңбам – елдігім, әнұраным – айбыным!» атты мерекелік шарасы өтті. Институт қызметкерлері Мемлекеттік рәміздерге тағзым етіп құрмет көрсетуге арнайы жиналды. Директордың ғылым жөніндегі орынбасары Нұрсарсен Өзбеков қызметкерлерді мерекелерімен құттықтап, еліміздің әнұранын бірлесе орындауды ұсынды. Мерекеге орай Институт қызметкерлері еліміздің әнұранын шырқады.1
2023 жылдың 2 мамыр күні Jiangsu Forceset Vibration Control Technology Co., LTD қытайлық компания өкілдері Сейсмология институтына арнайы сапармен келді. Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев мәртебелі меймандарды жылы қарсы алып, Қытайдың халықаралық ұйымдарымен сейсмикалық қауіпті бағалау және инженерлік сейсмология саласындағы ынтымақтастық байланыстар артып отырғаны туралы айтты. Кездесу барысында Jiangsu Forceset Vibration Control Technology Co., LTD мен Сейсмология институты сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, озық технологияларды қолдану, бақылау жүйелерімен қамту, сондай-ақ кәсіби мамандарды даярлап, біліктілікті арттыру мәселелері талқыланды. Іскерлік кездесу аясында тараптар Қытай мен Қазақстанның ғимараттары мен құрылыстарының сейсмикалық қауіпсіздік технологиясын қолдану саласындағы екіжақты ынтымақтастықтың басым бағыттарын талқылады, сондай-ақ бірлескен зерттеулер жүргізудің маңыздылығын атап өтті. 1
2023 жылдың 31 мамыр күні Қазақстандағы Жапония халықаралық ынтымақтастық агенттігінің (JICA) делегациясы Сейсмология институтына арнайы сапармен келді. Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев мәртебелі меймандарды жылы қарсы алып, Институт ұжымы атынан айрықша ризашылығын білдірді. Кездесу барысында Қазақстандағы Жапония халықаралық ынтымақтастық агенттігінің (JICA) мен Сейсмология институты сейсмикалық қауіпті бағалау және инженерлік сейсмология саласындағы ынтымақтастық мәселелері бойынша пікір алмасты. Сондай-ақ Институттың Жапониямен халықаралық ынтымақтастығын одан әрі дамытудың жоспарларын талқылады. 1
Бүгін Алматыда қала жұртшылығы Алаш ардақтысы Ораз Жандосовтың ескерткішінің алдында саяси қуғын-сүргін құрбандарын бір минут үнсіздікпен еске алып, ескерткішке гүл шоқтары қойды. Шараның негізгі мақсаты – келешек ұрпақ өкілдеріне халқымыздың тарихын және ел бірлгін құрметтеуге үйрету. Шараға Бостандық ауданы әкімшілігі, “AMANAT” партиясы Бостандық аудандық филиалы, Сейсмология институтының қызметкерлері және зиялы қауым өкілдері қатысты. Олардың арасында қазақтың біртуар ұлдарының бірі Ораз Жандосовтың ұлы Әли Жандосов та бар. «Бүгін біз қайғылы оқиғаны еске алуға жиналып отырмыз. Сол кездегі қатал саясат, адамдарды жаппай жазықсыз қуғындаудың салдары халқымызға ауыр тағдыр тауқыметін әкелді. Статистикаға сүйенер болсақ, шамамен 100 мыңға жуық азаматымыз қуғын-сүргінге ұшырап, соның 20 мыңнан астамы атылған. Алайда бұл нақты емес. Ал ашаршылықтан қырылғандардың саны шамамен 1,8-2,5 миллион деп айтылып жүр. Адам шығыны одан да көп болуы мүмкін деп», – деді жиында сөз алған Әли Жандосов. Асылдың сынығы – Ораз Жандосовтың ұлы тарихтың қасіретті беттерін ұмытпау, Қазақстанның бостандығы мен тәуелсіздігі үшін қандай құрбандықтың болғанын біліп және есте сақтаудың қаншалықты маңызды екенін атап өтті. «Халқымыздың ардақты азаматы Ә.Бөкейхановтың: «Бір халық өзінің тарихын білмесе, бір ел өзінің тарихын жоғалтса, оның артынан өзі де жо¬ғалуға бейім тұрады», – деп жазған сөзі бар. Қазіргі заман ұрпақ өкілдері өздерінің тарихын білу керек. Саяси қуғын-сүргін құрбандарының рухына тағзым ету – баршамыздың перзенттік борышымыз. Олар ел үшін құрбан болды. Сондықтан да репрессия құрбандарын жыл сайын емес, ай сайын, күн сайын еске алып отырсақ, бұл – елдігімізді сақтау екені ақиқат» – деді Институт директоры Дәулет Сәрсенбаев. Еске алу іс-шарасына қатысушылар Саяси қуғын-сүргін және аштық құрбандарын бір минут үнсіздікпен еске алып, ескерткіш монументіне гүл шоқтарын қойды. 1
Бүгін, 5 мамыр күні Сейсмология институтының акт залында 7 мамыр – Отан қорғаушылар күніне арналған салтанатты жиын өтті. Мерекелік жиын барысында ерлерге арналған мерекелік концерттік бағдарламалар ұйымдастырылды. Шара барысында Институт директорының ғылым жөніндегі орынбасары, физика-математика ғылымдарының кандидаты Нұрсарсен Өзбеков ұжымның ер-азаматтарын құттықтай отырып, адал қызметі мен жоғары кәсібилігі үшін ризашылығын білдірді. Мерекелік шараның аясында сахнада еліміздегі азаматтардың Отан алдындағы борышы, елге, туған жерге деген құрмет туралы мағыналы сөздер айтылды. Қазақтың белгілі ақындары Мұқағали Мақатаевтың, Ұлықбек Есдәулет және т.б. ақындардың рухани құндылықтарды сақтау туралы патриоттық өлеңдері оқылып, әсерлі әндер шырқалды. Осы басқосуда Институт қызметкерлері Ұлы Отан соғысында қаза тапқан жауынгерлерді бір минут үнсіздікпен еске алды.1 2 3 4
Бұл туралы физика-математика ғылымдарының докторы, белгілі сейсмолог-ғалым, профессор Әлқуат Нұрмағамбетовтың «Деловой Казахстан» газетіне берген сұхбатынан таныса аласыздар https://dknews.kz/ru/chitayte-v-nomere/285894-alkuat-nurmagambetov-o-problemah-seysmomonitoringa-v1
Бүгін, 28 сәуірде Сейсмология институтының ситуациялық кабинетінде Алматыдағы АҚШ консулдығының америкалық делегациясының өкілдерімен кездесу өтті. Кездесу достық, іскерлік және конструктивті атмосферада өтті. Қазақстан аумағының сейсмикалық қауіптілігін бағалауға қатысты мәселелері, қызметтестік аясындағы сейсмикалық қауіпсіздікті жетілдірудің перспективалары талқыланды. Кездесуге АҚШ делегациясының өкілдері саяси мәселелер жөніндегі маман Сим Фонтела, консулдықтың бас маманы Роберт Скотт, консулдықтың бас маманы Питер Кнетген және АҚШ азаматтарына қызмет көрсету жөніндегі көмекшісі Светлана Пак қатысты. Кездесудің басты тақырыбы бірлескен сейсмикалық желіге, станциялардың орналасқан жеріне, аспаптардың түрлері бойынша, сондай-ақ осы желіні іске қосу үшін қажетті іс-шаралар туралы одан әрі ынтымақтастықты талқылау болды. Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев америкалық делегация өкілдеріне институт қызметінің негізгі ғылыми-зерттеу бағыттарымен таныстырды. Директор Институт пен АҚШ-тың ғылыми зерттеу ұйымдарының өзара байланысы біз үшін сейсмология саласында ғана емес, сонымен қатар жер салаларын ғылыми-іздестіру зерттеулерінде де стратегиялық маңызы зор екенін атап өтті. 1 2
«Қазақстандағы сейсмологиялық ахуал: алып қашпа сөздер мен нақты деректер». Сейсмология профессоры Әлқуат Нұрмағамбетовтың «Жас Алаш» газетінде жарияланған мақаласы Қазақстан Республикасы аумағындағы сейсмикалық қауіптілік – ЖСА-2016. Грунт тербелісінің максимальды қарқындылығы. 50 жыл ішіндее 10% артық болуы ықтимал. Қайталану мерзімі 500 жыл (есептелу мерзімі 475 жыл). Ақпан айында Түрік жерінде болған жойқын жер сілкінісіне екі айдан астам уақыт болды. Дегенмен қазақстандық БАҚ беттерінде бұл оқиға аумағында, яғни еліміздегі осы саладағы ғылыми-зерттеу деңгейі мен болжам мәселелері жайлы, тіпті апатты жер сілкінісі қауіптілігін жасанды жолмен төмендету туралы да айтылып жүр. Бір сөзбен айтқанда, қазақстандықтарды, әсіресе ең қауіпті аймақта орналасқан Алматы тұрғындарын жер сілкінісі қауіптілігі мен оның салдары толғандыруда. Төменде осы мәселелер аумағында түсініктер берілген. 1. ҚАЗАҚСТАНДА ЗІЛЗАЛА ҚАУПІ БАР АЙМАҚТАР Қазақстанның ресми сейсмикалық аудандау картасына сәйкес еліміздің 35% бөлігінде күші 6 балл және одан астам ықтималды жер сілкініс қауіптілігі бар. Ал аса сейсмикалық қауіпті аймақтар (8 балл және одан астам), негізінен, еліміздің оңтүстік және оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. Бұл аймақ Жер орта теңіздік-Азиялық сейсмикалық белдеуіне қарасты Тянь-Ш а н ь , Жоңғар, Тарбағатай және Алтай таулы аймақтарының солтүстік беткейінде орналасқан. 1887 жылғы 9-10 баллдық Верный (М=7,3), 1889 жылғы 10 баллдық Шелек (М=8,4), 1911 жылғы 10-11 баллдық Кемін (М=8,2 ) апатты жер сілкіністері осы аймақта орналасқан. Қазақстанның орталық және солтүстік өңірлері кейінгі кезге дейін тыныш (геологиялық тұрғыдан тұрақты) платформалық аймақтарға кіретін. Дегенмен кейінгі кезде бұл аймақта күші 6 баллға дейін жерасты дүмпулерінің болуы, еліміздің сейсмикалық қауіпті аймағының өскенін көрсетеді. Аталмыш жерасты дүмпулері табиғи ортаға қарқынды әсер етуге байланысты туындайтын техногендік (қоздырылған) жерасты дүмпулерімен байланысты. Соңғы жылдары Каспий маңы ойпатында орналасқан Теңіз және Қарашығанақ мұнай-газ кен орындарында күші 4-5 баллға жететін бірнеше жерасты дүмпулері орын алды. Бұл аймақта (қарқынды игеріліп жатқан басқа да мұнай-газ кен орындарында) келешекте мұндай және одан да ірі жерасты дүмпулерінің ықтималдығы жоғары. Орталық Қазақстан жерінде орналасқан Жезқазған рудалық өңірінде күші 6 баллға жететін жерасты дүмпулері тіркелді. Кішігірім жерасты дүмпулері Қарағанды көмір алабында, бұрынғы Семипалатинск полигонында және қатты пайдалы қазбалар қарқынды өндіріліп жатқан аймақтарда болғаны туралы деректер бар. Сонымен, жоғарыда келтірілген деректерді қорытындылай келе, еліміздің басым көпшілік аймақтары сейсмикалық (табиғи және техногендік) тұрғыдан қауіпті болып саналады. Сондықтан жер сілкінісінің құпияларын жан-жақты зерттеу, оны алдын ала болжау және оның апатты салдарын азайту бағыттарында жүргізіліп жатқан жұмыстардың маңыздылығы жоғары. 2. ЕЛІМІЗДІҢ ҚАЗІРГІ СЕЙСМОЛОГИЯЛЫҚ АХУАЛЫ Еліміздің сейсмологиялық ахуалына мемлекет тарапынан және қоғамның әр уақытта айтарлықтай көңіл бөлінетінін айта кеткен жөн. Дегенмен биылғы жылдың ақпан айында Түрік жерінде болған зілзала апаттарынан кейін бұл мәселеге байланысты БАҚ беттерінде айрықша айтылып жүр. Әрине, бұл түсінікті де. Дегенмен еліміздің сейсмикалық қауіпті аймақтарында кейінгі кезде жағдай күрт өзгерді деп айту қиын. Жалпы сейсмологиялық климат, кішігірім табиғи өзгерістерді есепке алмағанда, тұрақты жағдайда. Кейінгі кездері БАҚ беттерінде көбірек айтылып жүрген кішігірім жер сілкіністерінің көбеюі туралы мағлұматтар, сейсмикалық қауіптіліктің тікелей көрсеткішіне жатпайды. Бұл сейсмологиялық аспаптар жүйесінің дамуының арқасында әлсіз жерасты дүмпулерін көбірек тіркелуімен байланысты. Сонымен қатар еліміздің сейсмикалық сипатына қатысы жоқ сыртқы жерасты дүмпулері де көбірек айтылып жүр. Дегенмен біздің сейсмикалық қауіпті аймақта тұратынымызды ұмытпаған жөн. Әсіресе бұл Алматы мегаполисіндегі тұрғындардың әр уақытта есінде сақталуы керек, өйткені бұл өңірде сейсмологиялық ахуал кез келген уақытта өзгеруі ықтимал. Қазірде Қазақстандағы сейсмологиялық ахуалды тұрақты режимде бақылау Төтенше жағдайлар министрлігіне қарасты Сейсмология институты мен Сейсмологиялық экспедиция жүргізеді. Дегенмен кең байтақ еліміздің барлық түкпірін сейсмологиялық тұрғыдан жан-жақты бақылау бүгінгі таңда мүмкін болмай отыр. Өйткені әлі де болса бұл салада атқарылатын жұмыстар, атап айтқанда, сейсмологиялық мониторинг жүйесін жетілдіру мен алынған деректерді ғылыми тұрғыдан сараптау жұмыстары жеткіліксіз. 3. ТЕКТОНИКАЛЫҚ ЖАРЫЛЫМ ДЕГЕНІМІЗ НЕ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЖЕРАСТЫ ДҮМПУІМЕН БАЙЛАНЫСЫ ТУРАЛЫ Жарылым (жарық, бұзылыс) бұл белгілі бір ұзындығы және енімен сипатталатын жер қыртысының ірі блоктарының шекарасы. Жарылымдар әрбір аймақтың, тіпті бүкіл планетамыздың геологиялық даму тарихында аса жоғары рөл атқарады. Олар жер қойнауының барлық бөлігінде кездеседі. Жер қыртысы шытынап жарылған шыны тарелка сияқты деп айтуға болады. Жарылымдар тереңдік, беткейлік, қарқынды немесе енжар (пассивті) және т.б. жағдайларда кездеседі. Әдетте, барлық жарылымдар жерасты дүмпулері туындайтын қарқынды емес. Бұл жерде тереңдік жарылымдарының рөлі айрықша, олар бүкіл жер қыртысын жарып, тіпті жоғары мантияға жетуі мүмкін. Міне, күшті жер сілкіну ошақтары осындай тереңдігімен сипатталып, ірі құрылымдық элементтердің шекарасы болып саналатын жарылымдармен байланысты. Жарылымдар Алматы қаласының астында да кездеседі, дегенмен олардың тереңдігі аз, енжар (сейсмогенді емес), өйткені оларда жер сілкініс ошақтары тіркелмеген. Олар тек қана ірі транзиттік жер сілкінісі салдарынан жер бетінің күшті сілкінісі кезінде ғана білінеді. Сондықтан олардың әсері тек қана сол жарылым үстінде немесе соған жақын жерде тұрғызылған құрылыстарға қауіпті. Осыған байланысты БАҚ беттерінде кездесетін, қала астында 27 қарқынды тектоникалық жарылымдар бар деген деректер келешекте жан-жақты зерттеулер нәтижесінде нақтылануы қажет деп санаймын. Ірі жер сілкіністері мен жер қойнауындағы қарқынды жарылымдар арасындағы тікелей байланыс геология ғылым саласында ертеден белгілі. Күшті және апатты жер сілкіністер ошағы геологиялық тұрғыдан миллиондаған жылдар бұрын жердің даму барысында пайда болған, ірі, қарқындылығы жоғары жарылымдардың қозғалысынан туындайды. Әрбір күшті немесе апатты жер сілкінісі кезінде жер қойнауында жаңадан ірі жарылым пайда болады деп айту қиын. Ғалымдардың пікірінше, көпшілік жағдайда белгілі ірі жарылымдардың ішкі тектоникалық қозғалыстар әсерінен қайталап жылжуынан туындайды. 4. ЖЕР СІЛКІНІСІН АЛДЫН АЛА БОЛЖАУ Кейінгі ондаған жылдарда бұл саладағы белгілі болған жетістіктерге қарамастан, мәселе жақын арада шешіледі деп айту өте қиын. Мәселенің күрделілігі, біріншіден, жер сілкініс ошағы көзден тыс, жер қойнауында орналасқан, оның тереңдігі ондаған, тіпті жүздеген шақырымға жетеді. Сілкініс алдында болашақ ошақтың аумағында қандай физикалы-химиялық өзгерістер болып жатыр, оны біз нақты білмейміз. Біз жер бетіне аспаптар қойып, соның көрсеткіштерін ғана талдаймыз, оның арасында бізге қажетті деректер бар ма, әлде жоқ па, белгісіз. Екіншіден, жердің ішкі құрылысы жайлы тек жалпылама мағлұматтар ғана белгілі. Болашақ жер сілкініс ошағының аумағында жердің құрылысы, құрамы, құрылымы қандай, бұл туралы да нақты деректер жоқ. Қазірде ең терең ұңғыманың тереңдігі 12 км, ол тек қана бір жерде ғана бұрғыланған. Міне, осы проблемалар толығымен шешілмей, жер сілкінісін алдын ала нақты болжау мүмкін емес. Үшіншіден, жер сілкінісін алдын ала болжауға аса жоғары талаптар қойылады. Іс жүзіндегі болжам болашақ жер сілкінісінің үш параметрін нақты анықтауды қажет етеді: орны, күші, уақыты. Егер олай болмаған жағдайда ел арасында үлкен дүрлігу туындау қауіптілігі бар. Әсіресе «қате болжам» (неточный прогноз) мен «жалған дабыл» (ложная тревога) бұл өте қауіпті, халық арасында ғылымға, осы саладағы адал еңбек жасап жүрген ғалымдарға деген сенімсіздікті тудырады. 5. ЗІЛЗАЛА АПАТЫНЫҢ АПАТТЫ САЛДАРЫМЕН КҮРЕСУДІҢ ЖОЛДАРЫ Жер сілкінісін алдын ала болжау іс жүзінде шешілгенмен (ерте ме кеш пе, әрине шешіледі!) адамзат зілзала зардабынан құтылмайды. Оның құрылысқа, яғни тұрғын үй мен ғимараттарға келтіретін залалы жалғаса береді. Сондықтан зілзала апатының салдарымен күресудің ең оңтайлы жолы – бұл жаңа нысандарды заманауи технологиялық әдістермен, яғни жер сілкінісіне төзімді құрылыстар салу және ескірген нысандардың ықтималды зілзала апатына төзімділігін жоғарылату болып саналады. Өкінішке қарай, әлемдегі зілзала апаттары салдарына көз жіберсек, қаншама заманауи жоғары сапалы, төзімді құрылыс тұрғызылғанымен, қазіргі ірі қалалардағы тікелей және жанама шығындардан толығымен құтылу мүмкін емес. Қазіргі таңда бұл саладағы басты бағыт – құрылыстың сапасын арттыру (жақсарту). Атап айтқанда, жобалау кезеңіндегі шешімдердің құрылыс барысында толық жүзеге асырылуы. Міне, бұл тұрғылықты халықты зілзала апатынан сақтаудың ең перспективті бағыты болып саналады. Әрине, ескірген құрылыстар (тұрғын үйлер мен ғимараттар) өз пайдалану мерзімінде сыртқы және ішкі әртүрлі әсерге (оның арасында жер сілкінісі де бар) ұшырады. Оның салдарынан бастапқы жобалау кезінде көзделген өз беріктілігін азайтты. Қазіргі оның жер сілкінісіне төзімділік деңгейі аймақ әкімдігі тарапынан тексеруді қажет етеді, ал бұл шараға қосымша айтарлықтай қаражат пен материалды ресурстар бөліну керек. Шындығында, ескірген құрылыстың сейсмикалық төзімділігін күшейту деп сөзбен айту оңай, ал іс жүзінде бұл оңай жұмыс емес. Өйткені ескірген құрылыстың әлсіз бөліктерін күшейту барысында оның қалған бөліктеріне зиян келтірмей орындауды алдын ала есептеу оңай жұмыс емес. 6. СЕЙСМИКАЛЫҚ ҚАУІПТІЛІК ДЕҢГЕЙІН ТӨМЕНДЕТУ НЕМЕСЕ ЗІЛЗАЛА АПАТЫН БОЛДЫРМАУҒА БОЛА МА? Болашақ ықтималды күшті жер сілкініс ошақтары орналасқан аймақта тәжірибелік полигон ұйымдастырып, онда әлсіз жер сілкіністерін қоздыру арқылы жиналған тектоникалық энергияны біртіндеп босату – бұл жер сілкініс қауіптілігін басқару дегенді білдіреді. Өткен ғасырдың 60-70 жылдарында жер сілкінісін зерттеу саласында ауқымды зерттеулер жүргізіліп, көптеген құпиялардың беті ашылды. Міне, осындай нәтижелермен жігерленген ғалымдар апатты ауыздықтап, оны болдырмау жайында да сөз көтерді. Сейсмикалық қауіптілігі жоғары аудандарда ұңғымалар бұрғылап, жер астына жоғары қысыммен су жіберу арқылы, тіпті кішігірім ядролық жарылыстар жасап, сол аудандағы жиналған сейсмикалық энергияны аз-аздап босатуға болатыны жайлы ұсыныстар да болған. Дегенмен мұндай батыл болжамдар техникалық тұрғыдан мүмкін болғанымен, іс жүзінде мұндай «тәжірибенің» немен аяқталатынын болжау өте қиын. Тәжірибелік полигонда сейсмикалық процесс алдын ала белгіленген жолмен жүретініне ешкім кепілдік бере алмайды. Энергия жиналған тектоникалық жарылым жүйесінде тепе-теңдіктің бұзылуы ірі зілзала апатына әкеліп соқтыруы мүмкін. Сөйтіп, жиналған энергияны майда сілкіністер арқылы шығарамыз деп жүріп, оның орнына апатты сілкіністі қоздырып алуымыз ықтимал. Сонымен қатар, мұндай тәжірибеде сыртқы әсер (бұрғыланған ұңғыма, ядролық жарылыс) болашақ ықтималды зілзала апатының ошағына тікелей әсер ету арқылы іске асады. Олай болмаған жағдайда, ешбір эффект болмайтыны айдан анық. Ал тереңдігі ондаған шақырымға әсер ететін болашақ зілзала апатының ошағы орналасқан аймақты нақты білу – ол бүгінгі сейсмология ғылымының арманы болып саналады. Айта кететін жайт, қандай да бір тәжірибе нәтижесін алдын ала бағалау үшін арнайы қағиданы ұмытпаған жөн: бұл жер сілкінісін алдын ала болжау емес, (әлі де шешілмеген мәселе!) болған жер сілкінісін заманауи әдістемелерді қолданып, тез арада ескерту. 7. ЖЕР СІЛКІНІСІН АЛДЫН АЛА БОЛЖАУДЫҢ ЭТИКАСЫ ЖАЙЛЫ Жер сілкінісін алдын ала болжау саласында жүргізілетін ғылыми зерттеулермен қатар, іс жүзінде БАҚ беттерінде осы саланың қызметкерлері де өздігінше болжам айтатындары байқалады. Сонымен қатар халық арасында «жалған болжаушылар» да кездеседі. Олардың бұл саладағы іс-әрекеттері қоғамда теріс әсерін тигізетіні көпшілікке белгілі. Сондықтан билік, ғылым және қоғам арасында осы мәселені реттеу үшін 1991 жылы «Европейский кодекс этики составления прогнозов землетрясений» атаулы арнайы құжат қабылданды. Осы кодекс бойынша ғылыми қызметкер алдымен болжам жасауға қажетті ғылыми деректерді және қолданған әдістемені қайталап, нақтылап, содан кейін ғана ресми органдарға арнайы каналдармен (газет немесе теледидар арқылы емес) жеткізу керек. Шындығында БАҚ беттерінде ешбір сараптама жасалмай, кейбір авторлардың болжамдары (тіпті олардың кейбіреулері сейсмология ғылымынан алшақ) басылады. Жақын арада (наурыз айында) БАҚ бетінде Алматыда Ораза айынан кейін ірі зілзала апаты болатыны хабарланды. Осындай «жалған болжамшылар» қандай жауапкершілік арқалайтынын өздері де білмейді. Қазақстан Республикасында арнайы бекітілген «Порядок действий Республиканской системы сейсмологических наблюдений и прогноза землетрясений, акимов, министерств, ведомств, дежурных служб в случае угрозы и возникновения землетрясения» деген құжат бар. Бұл құжатта осы саладағы әрбір қызметтің өз орны анықталып, тұрғылықты халыққа жер сілкінісі жайлы хабарлаудың ережесі айтылған. 8. ТҰРҒЫЛЫҚТЫ ХАЛЫҚТЫҢ СЕЙСМИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫ – ЗІЛЗАЛА АПАТЫ КЕЗІНДЕГІ ҚАУІПСІЗДІКТІҢ КЕПІЛІ Болашақ апаттың алдын алып, оның жойқын күшіне мейлінше әзір болу – зілзала зардабын барынша азайтудың тікелей жолы. Бұл тұрғылықты халықтың сейсмикалық сауаттылығына, яғни жаттығу дәрежесі мен әр адамның зілзала апатынан сақтану шараларын білу деңгейіне байланысты екенін естен шығармаған жөн. Көше толған автомашиналардың адам өміріне қауіптілігі көпшілікке белгілі. Тек қана арнайы ережелерді сөзсіз орындау, сол қауіптілікті барынша азайтуға көмектеседі. Сондықтан зілзала апатының зардабын неғұрлым азайту үшін, одан сақтану шараларымен толық таныс болу өте маңызды шарттардың бірі. Зілзала апатынан сақтану шаралары саласындағы білім жүйесі екі құрастырушыдан тұрады: бұл табиғи құбылыстың адамзатқа қауіп-қатерін түсіндіретін сейсмология жайлы жалпылама деректер. Бұл қауіп-қатерге қоғамның барлық топтары қамтылатындықтан, үйрету құралдарының мазмұны мен оны ұсыну әдістемесі әрбір топқа (жасөспірімдер, оқушылар, студенттер, мекеме басшылары, отбасы және т.б.) арнайы дайындалуы керек. Әрине, алынған деректер жүйелі түрде тренинг шараларымен бекітілуі қажет. Әрбір адам қай жерде болмасын, жер сілкінісі кезінде дұрыс әрекет жасап, қолдану қажет. Алдымен, ол өз үйінде қауіпті және қауіпсіз орындарды білген жөн. Әлемдік тәжірибеге көңіл аударсақ, тұрғындардың зілзала апаты жайлы хабардарлығы қаншама жоғары болса, оның қорғану дәрежесі де соншалықты жоғары болады, яғни қауіптілік жайлы хабарлар оның алдын алып, ауыр салдарын болдырмауға тырысады. Жер сілкінісіне дейінгі, оның кезіндегі және одан кейінгі сақтану шараларын толық игерген тұрғындар ғана табиғи қорқыныштан туындайтын үрейді жеңе алады. Бұл тұрғыдан мамандардың күшімен көпшілікке арналған брошюралар, жадынамалар және ескертулер арнайы басылымдарда және интернет сайттарында көптеп кездеседі. Бұл басылымдарда келтірілген деректер күрделі жағдай кезінде дұрыс шешім қабылдауға мүмкіндік береді. 9. ЖЕР СІЛКІНІСІН ЕРТЕ ЕСКЕРТУ ЖҮЙЕСІ ДЕГЕНІМІЗ НЕ? Алдымен оқырмандарға ескертетін жайт, бұл жер сілкінісін алдын ала болжау емес, болжап, алдын алу бүгінгі таңда әлі де шешімін таппады. Болашақта жер сілкінісін заманауи әдістемелер қолдану арқылы тез арада ескерту жайын қарастыру керек. Жер сілкінісін ерте ескерту жүйесі сейсмикалық және дыбыстық толқындардың таралу жылдамдықтарының ерекшелігіне негізделген. Оның негізін ықтималды жер сілкініс ошақтары аумағында орнатылған сейсмикалық тербеліс датчиктері (сейсмоқабылдағыштар) құрайды. Алматы үшін датчиктер қалаға қауіпті зілзала ошақтары орналасқан аймақта орналасады. Осы сейсмодатчиктер жүйесі сілкініс ошағынан таралған алғашқы сейсмикалық толқынды тіркеп, тез арада оған сараптама жасап (толқын жер сілкінісі ошағынан тарады ма, әлде басқа тербеліс көзінен бе), автоматты түрде қосымша радиосигнал тарататын қондырғыны іске қосып, қаладағы төтенше жағдайлар департаментінде орналасқан Орталық серверге жібереді. Одан әрі алдын ала бекітілген жүйе бойынша радиосигнал объектілерге таралып, оларды электр жүйесінен айырады. Алғашқы сейсмикалық қума толқынның таралу жылдамдығы шамамен 6 км/сек, ал дыбыс толқынының таралу жылдамдығы 300000 км/сек, яғни сілкініс ошағынан таралған радиосигнал Орталық серверге сол мезетте жетеді. Егер, сілкініс эпицентрі Алматы қаласынан 60 км қашықтықта орналасты десек, онда сейсмикалық толқын қалаға шамамен 10 сек уақытта жетеді, ал Орталық сервер сілкініс жайлы сол мезетте біледі. Сонымен, 10 сек арасында қаладағы аса жауапты объектілер жүйеден ажыратылып, тұрғылықты халыққа сақтану шараларын қолдануға мүмкіндік туады. Бұл жерде бүкіл жүйенің әрбір бөлігінің сенімді жұмыс істеуі аса маңызды. Өкінішке қарай, Алматы қаласы үшін қауіпті сілкініс ошақтары қалаға өте жақын орналасқан, сондықтан бұл жағдай жүйенің жұмысына өзіндік шектеулер қояды. 15 қаңтар айында «Хабар-24» телеарнасынан бұл жүйенің қосылғаны туралы Алматы қаласында биылғы жылдың шілде айында іске қосылып, алматылықтар мобильдік қосымша арқылы ақпарат алуына болатынын хабарлады. 2 1
Бүгін, 22 сәуірде Алматы қаласы әкімі аппараты бекіткен жалпықалалық сенбілік өткізу жоспарына сәйкес Сейсмология институтында әкімшілік ғимаратының аумағында сенбілік өтті. Қоғамдық шара барысында Институт ғимаратының алаңы мен қаланың қоғамдық орындары қоқыстан тазартылды. Туған қаланың тазалығын жақсарту мақсатында Институт ғылыми қызметкерлері мен әкімшілік-басқару қызметкерлері ынтымақтаса отырып, белсенділік танытты. 1 2 3
Бүгін, 2023 жылдың 20 сәуірінде сағат 11-де Сейсмология институтының ғимаратында дабыл дауысы естілді. Осы сәтте Институт қызметкерлері сейсможаттығу нұсқауы бойынша сыртқа шықты. Сейсможаттығу – адам өмірі мен денсаулығын сақтаудың кепілі. Сондықтан да шара осы мақсатта жер сілкінісі кезіндегі іс-әрекеттерді пысықтауға бағытталды. Оқу-жаттығу барысында ғимараттан 98 адам эвакуацияланып, жер сілкінісі кезінде практикалық іс-әрекеттер мен қатерге қарсы тұру дағдылары қалыптастырылды. Материалдық құндылықтарды қорғау және әрбір қабатта тәртіпті сақтау үшін посттар орнатылды.1 2 3 4
10 сәуірде аға ғылыми қызметкер Айгүл Исағалиеваның PhD докторы дәрежесін алуға диссертациялық зерттеудің нәтижелерін талқылауға арналған семинар өтті. Жиын барысында «Каспий маңы ойпатының оңтүстігіндегі мұнай-газ аудандарын геодинамикалық аудандастырудың геофизикалық критерийлері» тақырыбында зерттеу жұмысының таныстырылымын көпшілікке ұсынды. Семинарға сейсмология институтының және Satbayev University геофизика кафедрасының қызметкерлері арасынан 22 ғалым қатысты. Талқылау нәтижелері бойынша диссертация қорғауға бірауыздан ұсынылды. 1 1233 123
Бүгін Сейсмология институтында 12 сәуір – Қазақстандағы ғылым қызметкерлерінің күніне орай салтанатты жиын өтті. «Сіздердің тынымсыз еңбектеріңіз бен ғылыми ізденістер мен прогрессивті идеяларды енгізуге деген ұмтылыстарыңыздың арқасында біздің еліміз сейсмологияда айтарлықтай ғылыми және қолданбалы әлеуетке ие. Белсенді, мақсатты жұмыстарыңыз үшін, отандық және әлемдік жер сілкінісі ғылымына қосқан үлестеріңіз үшін ризашылығымды білдіремін» — деді Институт директоры Дәулет Сәрсенбаев өзінің құттықтау сөзінде. Іс-шара салтанатты марапаттау рәсімімен жалғасты. Институт директорының Ғылым жөніндегі орынбасары Нұрсарсен Өзбеков Қазақстандағы ғылым күнін мерекелеуге байланысты қызметкерлерді қызметте жоғары нәтижелерге қол жеткізгені үшін Алғыс хатпен марапаттады. Олардың қатарында геолого-минерология ғылымдарынң докторы, профессор Абдулазиз Абдуллаев , Еркен Сальменов, Институттың бас ғылыми қызметкері, физ.-мат.ғ.к. Олег Белослюдцев және Техногендік сейсмикалық зертхана меңгерушісінің уақытша міндетін атқарушы Шолпан Кульбекова сынды ғылыми қызметкерлер бар. 1 2 3 4 5
2023 жылдың 10 наурыз күні Сейсмология институтында сейсмикалық болжау комиссиясының кезектен тыс отырысының қорытындысына арналған БАҚ өкілдерінің қатысуымен брифинг өтті. Брифингте Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев Алматы қаласы, Алматы және Жетісу облыстары аумағында алдағы аптадағы жер сілкінісіне қатысты болжау комиссиясының қорытындысын мәлімдеді. «Алматы полигоны аумағындағы жер сілкінісінің орташа мерзімді болжамы бойынша қорытындысы әзірденді. Осы қорытындыға сәйкес, 2023 жыл ішінде Алматы полигоны аумағында 0,7 ықтималдығымен магнитудасы 5,6, яғни жеті балдық жер сілкінісі күтілмейді. Алдағы аптада шамамен 3-3,5 баллды құрайтын жер дүмпулері болуы ықтимал. Бұл біздің аймаққа тән қалыпты сейсмологиялық фондық режим», – деп атап өтті. Қазіргі уақытта Алматы болжау полигонының аумағында (Алматы қ., Алматы және Жетісу облыстары) 47 станция жұмыс істейді. Институт базасында тұрақты болжау комиссиясы жұмыс істейді, оның құрамына төрт ғылыми зертхананың қызметкерлері мен Сейсмологиялық тәжірибелік-әдістемелік экспедицияның (СТӘЭ) қызметкерлері кіреді. Режимдік бақылаудың кешенді станциялары желісінен күн сайын алынатын сейсмологиялық, геофизикалық, гидрогеодинамикалық, геохимиялық және басқа да деректерге (200 параметрге дейін) тұрақты мониторинг жүргізіледі. 1 2
Бүгін, 3 ақпанда ҚР ТЖМ Сейсмология институтында Геодинамикалық және сейсмикалық процестер физикасы зертханасының меңгерушісі Қамшат Колумбетова «GPS пункттерінің заманауи қозғалыстары мен геогендік факторлар арасындағы байланысты зерттеу» тақырыбында ғылыми семинар өткізді. Ғылыми семинарда GPS Ғарыштық геодезия әдісімен заманауи қозғалыстарды зерттеу нәтижелері туралы ақпарат ұсынылды. Бұл бағыт іргелі зерттеулер негізі болып табылады. Жыл сайын қазіргі әлемнің ажырамас бөлігіне айналатын GPS әдісін кеңінен қолдануға байланысты қазіргі заманның талаптарына жауап береді. Сондай-ақ, зерттеу нәтижелеріне негізделген тұжырымдар мен жаңа әдістеме ұсынылды. Ондай әдіс Жердің терең элементтерінің қазіргі геодинамикасының мәселелерін шешу үшін жер бетінің деформациясының өзгерістерін өлшеудің жоғары дәлдігіне қол жеткізуге мүмкіндік береді. 1 2
«Алматыда 775 миллион теңгеге салынған жаңа емхана құлағалы тұр» деген ақпарат «Astana TV» арнасы эфирінен берілді. Онда Алматы қ. №7 қалалық клиникалық аурухананың бас дәрігері Манас Рамазанов: «Алматы қаласының ТЖД-не және Сейсмология институтына да хабарластық. Қағаздарына қарасақ, еш қауіп жоқ, пайдалана беруге болады дейді. Бірақ жыл сайын көріп отырмыз, ғимарат отырып жатыр. Бес жылдың ішінде шамамен 10 шақты см отырған» – деп сұхбат берді. Осы орайда, Сейсмология институты директорының жалпы мәселелер жөніндегі орынбасары Куат Жағабаев емхана ғимаратының орнықтылығына қатысты айтылған пікірге мәлімдеме жасады. «ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі «Сейсмология институты» ЖШС емхана ғимаратының апатты жағдайын анықтауға қатысты Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаментінің ұйымдастыруымен 2022 жылы 24 мамырда аталған емханаға барып, визуалды тексеру жұмыстары жүргізілді. Емхана ғимаратының тірек конструкциялары бұзылмағаны анықталды, бірақ іргеқабатында жеке қалқалардың ажырауы және шөгу деформациялары байқалды. Емхананың сыртқы әрлеуі жекелеген учаскелерде сылақтың қатпарлану түрінде зақымдалуы байқалды. Емханаға келтірілген залалдың деформациялану себептерін анықтау мақсатында және емхананың одан әрі әрекеті туралы шешім қабылдау үшін комиссия емхана басшылығына жазбаша ресми түрде толық сараптама жүргізуді ұсынған болатын. Бұл ретте, емхана басшылығы осы уақытқа дейін ғимараттың осы мәселесі бойынша бізге хабарласқан жоқ», – деп атап өтті. 1
Қазақстанның Төтенше жағдайлар министрлігінде 2022 жылғы қызметінің қорытындысы бойынша кеңейтілген алқа отырысы өтті. Төтенше жағдайлар министрі Юрий Ильин ТЖМ қызметінің қорытындысы бойынша баяандамасында кәсіби қызмет жағынан алғанда соңғы жыл күрделі болды, бірақ министрлік барлық қойылған міндеттерді орындады. «Өткен жылы елімізде 13 мыңнан астам табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдай тіркелді. Қабылданған шаралардың нәтижесінде ТЖ-да қайтыс болғандардың саны 26%-ға азайды», – деп Юрий Ильин хабарлады. Сонымен қатар «ТЖМ бөлімшелері 2022 жылы 80-нен астам рет төтенше жағдайлар орнына шықты, 12 мыңнан астам адамды құтқарды, 13 мыңнан астам адамды эвакуациялады, 4,5 мыңға жуық азаматқа алғашқы медициналық көмек көрсетілді», – деп Юрий Ильин қосты. Алқа отырысының бірінші бөлігінің қорытындысын шығара келе Премьер-Министрдің орынбасары Роман Скляр өзекті проблемалық мәселелерді жүйелі шешуді талап ететін бірқатар бағыттарды белгіледі, сондай-ақ алдын алу шараларын қабылдау үшін ТЖМ үйлестіруші рөлін нығайту қажеттігін атап өтті, ұжымға 2022 жылы атқарылған күрделі жұмысы үшін алғысын білдірді. 1 2 3
Сейсмологиялық жағдайдағы ғылыми зерттеу және сейсмологиялық мониторингті жетілдіру мақсатында Төтенше жағдайлар министрлігі республикалық бюджет қаражаты есебінен Министрліктің ведомстволық бағынысты ұйымдары – «Сейсмологиялық тәжірибелік-әдістемелік экспедициясы» ЖШС және «Сейсмология институты» ЖШС-не көлік құралдары сатып алынды. Сатып алынған арнайы көліктер республикалық сейсмологиялық бақылау желісінің сейсмологиялық станцияларының жұмысын қамтамасыз ету үшін пайдаланылады. Атап айтқанда, «ГАЗ» маркалы 2 шағын автобус, 1 «ГАЗ» маркалы 24 орындық автобус және «JAC S5» маркалы жедел әрекет ету көлігі. Автокөліктер сейсмикалық белсенді аудандарда орналасқан сейсмологиялық мониторинг желісіне жедел қызмет көрсетуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, орталық геохимиялық талдау зертханасына жер асты суларының геохимиялық үлгілерін уақытылы жеткізетін болады.Ел аумағында елеулі жер сілкінісі болған жағдайда эпицентр жасағы қажетті жеке құраммен және арнайы сейсмологиялық құрал-жабдықтармен дер кезінде ошақтық аймаққа орналастыруға болады. 1 2
2022 жылдың 23 желтоқсан күні Сейсмология институтының ситуациялық залында Институт Ғылыми кеңесінің кезекті 5-ші отырысы өтті. Күн тәртібінде институттың ғылыми-ұйымдастыру қызметінің мәселелері қаралып, ғылыми баяндамалары тыңдалды. Отырыс барысында Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев өз баяндамасында биылғы атқарылған жұмыстарды қорытындылап, алдағы жылға арналған Институт қызметінің перспективалық бағыттарына тоқталды. Ғылыми-техникалық және халықаралық жобалар басқармасы секторының меңгерушісі Әлібек Ибрагимов сектордың халықаралық жобаларының нәтижелері туралы «Халықаралық ынтымақтастық: меморандумдар, 5 модульдік станцияның ашылу интеграциясы» атты баяндамасында толығырақ таныстырды. Кездесу соңында Институт директоры ұжымның 2023 жылға арналған міндеттерін алға тартып, қызметкерлерге табысты әрі сәтті атқарған қызметтері үшін алғыс айтты. 1
Ресей ғылым академиясы А.А.Трофимук атындағы Мұнай-газ геологиясы және геофизика институтының Сейсмикалық томография зертханасының меңгерушісі Иван Кулаковпен кездесу өтті. Басқосуда ресейлік геофизик «Сейсмикалық томография көмегімен жердің терең қойнауын кең ауқымды зерттеу» тақырыбында баяндама жасады. Ол белсенді жанартау атқылауы және су асты аймақтары сияқты геологиялық объектілерге сейсмикалық томография әдістерін кеңінен қолдану тәжірибесімен бөлісті. Оның зерттеулері вулкандық жүйелер астындағы магмалық көздердің құрылымы мен динамикасын зерттеу үшін сейсмикалық томография әдістеріне бағытталған. Кездесуде институт ғалымдары Жердің терең қойнауын зерттеудің сейсмикалық томография әдістерін қолданудың өзекті мәселелері талқыланды. Сондай-ақ, олар геофизика саласында сейсмикалық томографияны арқылы жүргізілген зерттеу нәтижелеріне қызығушылық танытты. Кездесу соңында тараптар өзара ынтымақтастық орнату мақсатында Satbayev University, Ресей ғылым академиясы А.А.Трофимук атындағы және Сейсмология институы арасындағы үшжақты меморандумға қол қоюға дайын екендіктерін білдірді. 1 2 3
Сейсмология институтында 16 желтоқсан – Тәуелсіздік күніне орай салтанатты жиын өтті. Басқосу барысында Институт директоры Дәулет Сәрсенбаев қызметкерлерді мерекемен құттықтап грамоталарды табыс етті. Құрметті әріптестер! Сіздерді басты мемлекеттік мереке – Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі күнімен құттықтаймын. Бұл күнге жетуді бабаларымыз ғасырлар бойы армандаған. Бәріміз үшін тәуелсіздік қасиетті де қастерлі ұғым. Басты мақсат – Тәуелсіздігімізді тұғырлы етіп, елге қызмет ету. Осындай тарихи маңызы бар күні Жаңа Қазақстанның болашағы жарқын болып, өркениетті елдер қатарына қосыла берсін!– деді Институт директоры. Іс-шара салтанатты марапаттау рәсімімен жалғасты. Қызметтік міндеттерін адал атқарғаны, қызметте жоғары нәтижелерге қол жеткізгені үшін және Тәуелсіздік күнін мерекелеуге байланысты ТЖМ министрдің грамотасымен Құрылымдық геофизика зертханасының меңгерушісі, т.ғ.к Надежда Степаненко, ғылыми хатшы Жансая Тұрашева, және министрдің Алғыс хатымен Алик Әділжанұлы марапатталды. Сондай-ақ, геол.-мин.ғ.к. Андрей Виляев, геол.-мин.ғ.к. Елизавета Есенжігітова, Назым Егінбаева, Руслан Джанзаков және тағы басқа қызметкерлер Институт директорының атынан грамоталармен марапатталды. 1 2 3 4 5 6 7
2022 жылғы 11 қараша мен 12 желтоқсан аралығында «Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі «Сейсмология институты» қызметкерлері техногенді сейсмикалық зертханасының меңгерушісі Шолпан Кулбекова, техногендік сейсмикалық зертхананың 1 санатты инженері Ерлан Гумаров Жапония халықаралық ынтымақтастық агенттігінің (JICA) оқу курсына қатысты. «Орталық Азия мен Кавказда Апаттар қатерін кешенді азайту» оқу курсы (Жапония) апаттарды азайту туралы ғылыми білімді жетілдіруге бағытталған. Курсты сәтті аяқтағаны үшін сертификаттар берілді. Атап өтсек, Жапонияның халықаралық ынтымақтастық агенттігі (JICA) Жапониядағы дамуға көмек көрсетуді үйлестіретін тәуелсіз мемлекеттік мекеме болып табылады.1 2 4 5
Бүгін 2 желтоқсанда Алматы шаһарында төтенше жағдай кезіндегі құлақтандыру жүйесінің дабылы қағылған сәтте Институт қызметкерлері сейсможаттығу нұсқауы бойынша сыртқа шықты. Шараның мақсаты жер сілкінісі кезіндегі іс-әрекеттерді пысықтауға бағытталған. Оқу-жаттығу барысында ғимараттан 98 адам эвакуацияланып, жер сілкінісі кезінде практикалық іс-әрекеттер мен қатерге қарсы тұру дағдылары қалыптастырылды. Материалдық құндылықтарды қорғау және әрбір қабатта тәртіпті сақтау үшін посттар орнатылды.1 2 3
Бүгін, 2 желтоқсанда Алматыда Сейсмология институты қызметкерлерінің қатысуымен жалпықалалық сейсможаттығу өткізілді. Шара барысында дабыл қағу қондырғыларын іске қосу, теле-, радиоарналар желісіне қосу, сондай-ақ Darmen мобильді қосымшасы арқылы Push-хабарламалар жіберу арқылы қалалық хабарландыру жүйесі тартылды. ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев қазақстандық БАҚ-на Алматы ТЖД-мен бірлескен күшті жер сілкінісі туралы ерте хабарлау жүйесін орнату жобасында бірлесіп жұмыс істеу, институттың жер сілкінісін болжау жөніндегі комиссия отырысында шығарылған қорытындылар бойынша мәліметтер туралы баяндады. Институт директорының пікірінше, мұндай іс-шараны өткізу жұртшылықтың қатерлерге қарсы тұру дағдылары мен мәдениетін қалыптастыру үшін аса маңызды болмақ. Сонымен қатар, Институт қызметкерлері жер сілкінісін болжау бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары туралы кеңінен ақпараттар берді. 1 2 3 4
Бүгін, 29 қарашада Пекин геофизика институтының өкілдерімен онлайн кездесу өтті. Кездесуге Қытай жер сілкінісі әкімшілігі (ҚЖӘ) халықаралық ынтымақтастық департаменті бас директорының орынбасары Чжу Фанфан ханым, Қытай жер сілкінісі әкімшілігі (ҚЖӘ) жанындағы геофизика институтының қызметкерлері және Сейсмология институтының қызметкерлері қатысты. Онлайн отырыс барысында бірлескен сейсмикалық желіге қатысты мәселелер, стансалардың орналасуы, аспаптардың түрлері, сондай-ақ осы желіні іске қосуға бағытталған қажетті шараларды ұйымдастыру мәселелері талқыланды. Аталған сейсмикалық желілерді орнату үшін тараптар жақын арада мекемелер арасында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қоюға келісті. Екіжақты келісімнің мақсаты Қазақстан мен Қытай арасындағы аймақтағы сейсмикалық қауіпті азайту бойынша сейсмологиялық зерттеулерді жетілдіру. Тараптар 30 жылдық сейсмикалық тәжірибе негізіндегі қызметтестік байланысты одан әрі дамыту үшін осындай шараларды ұйымдастыру маңызды деп атап өтті. 1 2 3
29 қарашада Алматы қаласының Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаментінің басшысы м.а.Ерлан Әлібеков және Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаевтың қатысуымен брифинг өтті. Брифинг барысында 2 желтоқсан күні сағат 11:00-де Алматыда жалпықалалық сейсмикалық жаттығу өтетіні туралы хабарлады. Мұндай шара жылына бір рет жоспарлы түрде өтеді. Осы жылы Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаментінің ұйымдастыруымен қала ұйымдарында 3,5 мыңнан астам сейсмикалық оқу-жаттығу жұмыстары жүргізілді. ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев: «Институт базасында болжам жасау комиссиясы жұмыс істейді. Осы қорытындыға сәйкес, биылғы жылдың соңына дейін Алматы қаласының аумағында күшті және жойқын жер сілкінісі күтілмейді», – деп атап өтті. 1 2 3
2022 жылғы 24 қарашада Сейсмология институтына Алматы қаласындағы ҚХР Бас консулдығының Ғылым және техника жөніндегі консулы Чжан Вэй арнайы сапармен келді. Кездесу барысында сейсмикалық қауіпті мониторингтеу және бағалау саласындағы өзара іс-қимылдың неғұрлым тиімді тетіктері мен перспективалары, сондай-ақ ҚЖА Геофизика институтымен (Қытай жер сілкінісі жөніндегі агенттігі) сейсмикалық станциялардың бірлескен желісі бойынша жоспарланған жоба талқыланды. Сейсмология институтының директоры Дәулет Сәрсенбаев құрметті қонаққа институт қызметінің негізгі бағыттарымен таныстырып, жылы лебізін білдірді. Директор Институт пен Қытай Халық Республикасының өзара іс-қимылы институттың ғылыми-зерттеу қызметі үшін стратегиялық маңызы бар бағыт болып табылатынын атап өтті. Сондай-ақ, Бейжің Ұлттық Жер обсерваториясының, ҚХР геофизика институтының, ҚХР Жер сілкінісі агенттігінің басшылығымен өзара ынтымақтастық байланыста болғанын үлкен жетістіктердің бірі ретінде атап өтті. Өз кезегінде Чжан Вэй мырза Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы қарым-қатынастардың дамуы белсенді кезеңде екенін атап өтті. Қытайдың «Бір белдеу, бір жол» халықаралық ынтымақтастық бастамасы екі елдің табысты өзара ынтымақтастығын орнатуда әу бастан маңызды рөл атқарып келеді. Осындай екі ел арасындағы ҚХР Геофизика институтымен және Қытай Халық Республикасындағы Бейжің ұлттық жер обсерваториясымен ынтымақты әрі табысты байланыстар орнатуға қолдау білдіретінін жеткізді. Еске салсақ, соңғы жылдары ҚХР Геофизика институтымен және Қытай Халық Республикасындағы Бейжің ұлттық жер обсерваториясымен Ресей Федерациясының Бірыңғай геофизикалық қызметімен бірлескен жұмыстар жүргізілді. Кездесу соңында Алматы қаласындағы ҚХР Бас консулдығының Ғылым және техника жөніндегі консулы Чжан Вэйге құрмет көрсетіліп, естелікке кәдесый табыс етілді. 1 2
2022 жылдың 20 қараша күні – ел өміріндегі маңызды күндердің бірі ретінде тарихта қалды. Қазақстан халқы жаңартылған Конституцияға сәйкес кезектен тыс Президент сайлауында өз таңдауын жасады. Осы ретте Сейсмология институты қызметкерлерінің дауыс беруге қатысуда белсенділік танытқанын атап өткен жөн. Халық өзгерістер мен реформаларды қолдады. Тарихи таңдау жасады. Олар Әділетті Қазақстан азаматы болу үшін дауыс берді. Біз мемлекеттің жарқын болашағына сенеміз! Елімізде бірлік пен ынтымақ жарасымдылығы жалғасын тауып, әлемде бейбітшілік болсын! 1 2 4
Индонезияның Батыс Ява аралында 5,6 балдық жер сілкінісі тіркелді, деп хабарлайды MetroTV. zakon.kz жариялаған мәліметі бойынша, 44 адам қаза тауып, оның кемінде 300-і жарақат алған. Индонезияның Vетеорология, климатология және геофизика агенттігі жер асты дүмпулері цунами тудыруы мүмкін емес деп мәлімдеді. Дегенмен халыққа қырағы болу ұсынылды. Қандай жағдай орын алмасын адам өмірі маңызды. Сейсмология инсттуты өз тарапынан бұл табиғи апатты қадағалау үстінде. Индонезия халқы бұрыңғыдай қауіп-қатерсіз, тыныштықта өмір сүруіне тілектеспіз! 1
Сейсмология институтының қызметкерлері өрт сөндіруші Асқар Забикулинді бір минут үнсіздікпен еске алды. Асқар Астана қаласындағы көпқабатты үйде өрт кезінде адамдарды құтқаруға қатысып, өмір сүруіне мүмкін болмайтындай күйік алды. Оның жүрек тебірентерлік ерлігі мен жарқын бейнесі халқымыздың жүрегінде мәңгі сақталады! 1
Сейсмология институтында «Автоматтандырылған ерте хабарлау жүйелері. Сейсмологиялық және сейсмометриялық мониторинг жүйелері» тақырыбында ғылыми семинар өтті. Семинарға EEW жүйелерінде қолданылатын жабдықтарды сату бойынша аймақтық менеджерлер, компания өкілі, GSL UK өкілі, «Dsis» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас инженері Павел Пауков және институттың ғылыми қызметкерлері қатысты. Семинар барысында GSL UK өкілі, «Dsis» ЖШҚ бас инженері Павел Пауков Орталық Америкада, Канадада, Иранда, Оңтүстік Кореяда жер сілкінісін ерте хабарлау автоматтандырылған жүйелерінің жобасы аясында енгізілген Earthquake Early Warning (EEW) жүйесін құру және қызметі туралы көпшілікке таныстырды. «Сейсмологиялық және сейсмометриялық мониторинг жүргізуге арналған ерте хабарлау жүйелері Тәжікстан, Өзбекстан және Қазақстан аумақтарында орнатылған. Қазіргі уақытта Оңтүстік Қазақстан аумағындағы Шардара су қоймасына сейсмологиялық және сейсмометриялық мониторинг жүйесін енгізу жүзеге асырылуда. Осы жобаның аясында ақпараттық-коммуникациялық және ғарыштық технологиялардың көмегімен мониторинг жүргізу табиғи апат және техногендік сипаты бар қатерлердің алдын алуды ұйымдастыру үшін маңызды. Сондай-ақ, тұрғындар мен инфрақұрылым нысандарының сейсмикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етуде сейсмикалық үдерістерге кешенді іргелі зерттеулер жүргізу үшін де тиімді», – деп атап өтті Павел Пауков. 1 2 3 4
Бүгін, 11 қарашада Халықаралық Азаматтық қорғаныс ұйымдарының өкілдерімен онлайн-кездесу өтті (ХАҚҰ). Кездесуге М.Ғабдуллин атындағы Көкшетау азаматтық қорғау академиясы мен ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының басшылары және институт қызметкерлері қатысты. Төтенше жағдай кезінде әрекет ету шаралары туралы алғаш болып М.Ғабдуллин атындағы Азаматтық қорғау академиясының басшысы Сырым Шарипханов баяндама жасады. Сонан соң институт директоры Дәулет Сәрсенбаевқа сөз берілді. Ол сөзінде Азаматтық қорғаныс жөніндегі Халықаралық ұйымдары сейсмикалық қауіпсіздік бойынша зерттеу нәтижелерімен кеңінен таныстыруды және ынтымақтастықта қызмет етуді одан әрі жалғастыруды ұсынды. Андрей Шиляев геомагниттік өрістерді, Жердің табиғи электр өрісін, табиғи электромагниттік сәулеленуді, жер қыртысының деформацияларын Қазақстан аймағындағы күшті және апатты жер сілкіністерін болжау үшін аспаптық бақылаулар бойынша кешенді зертханалық зерттеулерді ұсынды. Инженерлік сейсмология зертханасының меңгерушісі Наталья Силачева өз баяндамасында сейсмикалық қауіпті ықтималды бағалау мәселелері туралы айтты. Кездесудің соңында азаматтық қорғау академиясының баяндамалары тыңдалды, олар халықты қатты жер сілкіністеріне дайындықты және ТЖ кезінде және одан кейін де халықты қатерден қорғаудың шешу жолдардын қозғады. 1 2 3 4 5 6
Сейсмология институтында «Апаттар Қатерін азайту тұжырымдамалары (АҚА)» тақырыбында ғылыми семинардың кіріспе бөлімі өтті. Ғылыми-техникалық және халықаралық жобаларды басқару секторының бас маманы, Азиядағы U-Inspire Alliance Апаттар қатерін азайту (АҚА) бойынша еріктілердің бірі, Апаттар қатерін азайту (АҚА) желісі бойынша мүшесі Сәтбек Саржанов «Апаттар Қатерін азайту тұжырымдамалары (АҚА)» тақырыбында баяндама жасады. Семинардың негізгі бағыты апаттар, табиғи қатерлер және мұндай қатерлердің ерекшеліктеріне арналды. Сондай-ақ, апат қатерінің құрамдас бөліктері, апаттар қатерін басқару (АҚБ) және тәуекелдерді басқару әдістері бойынша мәселелер көтерілді. 1 3 3 4 5 5 6
Бүгін, 7 қарашада Сейсмология институтының ғылыми қызметкерлерінің қатысуымен ғылыми семинар өтті. Семинар барысында Ақпараттық технологиялар зертханасының кіші ғылыми қызметкері Мақпал Ельдеева «Шығыс Жоңғария территориясының сейсмикалық қаупін бағалау және жер қыртысының жарылуын зерттеу» тақырыбында баяндама жасады.1 2
Бүгін, 31 қазанда ҚР ТЖМ Сейсмология институтында Ресей ғылым академиясының Жер сілкінісін болжау теориясы және математикалық геофизика институтының аға ғылыми қызметкері, ф.-м.ғ.к. Некрасова Анастасия Корнельевна «Жер сілкінісінің жалпы ұқсастық заңы. Сейсмикалық қауіп және оған қатысты қатерлерді бағалауға арналған қосымша» тақырыбына ғылыми семинар өткізді. Баяндама барысында ЖҰЖЗ (жер сілкінісі ұқсастығының жалпы заңы), оның коэффициенттері мен уақыт бойынша өзгерістерін талдау ұсынылды, сондай-ақ оның моделін GSHAP (Global Seismic Hazard Assessment Program) орташа, күшті және едәуір күшті жер сілкіністерінің орындарын анықтауға қатысты салыстыру жүргізілді. 1 2 3
Бүгін ҚР ТЖМ Сейсмология институтында Республика күніне арналған «Жаңа Қазақстанның өркендеуі жолында» мерекелік шарасы өтті. Басшылықтың тапсырмасы бойынша институт қабырғасында қызметкерлер арасында үстел теннисінен турнир өткізілді. Жарыс қорытындысы бойынша жүлделі бірінші орынды құқық және кадр жұмысы бөлімінің бас маманы Айжан Төреханова, екінші орынды ғылыми-техникалық және халықаралық жобаларды басқару секторының жетекші маманы Марат Әдіхалық және үшінші орынды арнайы бөлімнің инспекторы Алексей Ефимкин иеленді. Бұл өткізілген спорттық жарыс салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында ұйымдастырылды. Әсіресе, үстел теннисімен тұрақты түрде айналысу жүрек-қан тамырларын нығайтудың өте пайдалы тәсілі. 1 2 3 4
Бүгін, 21 қазанда Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының ғимаратында сейсмо-ионосфералық байланыстар бойынша семинар өтті. Физика-математика ғылымдарының докторы, Аймақтық сейсмикалық зертханасының БҒҚ Галина Яковлевна Хачикян . «Геомагниттік дауылдардан кейін жер сілкіністерінің пайда болу мүмкіндігі туралы» тақырыбында баяндамасында геомагниттік дауылдардың жерге беретін әсері мен ірі сейсмикалық оқиғалармен байланысын атап көрсетті. Баяндама барысында кейбір сейсмикалық құбылыстардың үлгісі және оны ғарыштық ауытқулармен салыстыру ұсынылды. Семинар аясында сейсмологтар күшті жер сілкіністерін болжау үшін ғарыштық ауытқуларды және олардың жердегі сейсмикалық процестермен байланысын зерттеу қажеттілігін атты. 1
Ағымдағы жылдың 20 қазаны Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының қабырғасында сейсмикалық қауіпсіздіктің ағымдағы жағдайы және жүргізілген жұмыстар бойынша ЮНИСЕФ-тің Еуропа және ОА бойынша Өңірлік кеңсесінің ТЖ жөніндегі маманы Тигран Товмасянмен кездесу өтті. Сондай-ақ жер сілкінісіне қатысты мектептердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысу мәселелері талқыланды. Тигран Товмасян ЮНИСЕФ-тің қатысуымен және USAID (АҚШ халықаралық даму агенттігі) қолдауымен Армения мен Қырғызстан елдеріндегі мектептерде жүргізіліп жатқан сейсмикалық қауіпсіздікті бағалау туралы айтты. Сейсмология институтының басшылығы сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар мен институттың бағыты туралы баяндады. Кездесу соңында тараптар, ең алдымен институт қызметкерлеріне Армения мен Қырғызстандағы жобалар бойынша ұсынылған материалдармен және одан әрі Қазақстандағы мектептердің сейсмикалық қауіпсіздігін бағалау бойынша ықтимал болашақ жобаны іске асыру мәселелерін зерттеу қажет деп шешті. 1 2
Репортаж

Сейсмология институтында 19 қазан Қазақстан Республикасының Құтқарушылар күніне арналған салтанатты жиын өтті. Жиын барысында институт директоры Дәулет Сәрсенбаев қызметкерлерді Құтқарушылар күнімен құттықтап, жылы лебізін білдірді. Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрі Юрий Ильиннің бұйрығымен институт қызметкерлері Сәлімжан Қайдауловқа, Галина Хачикянға, Жандос Маратқа, Әлібек Ибрагимовке азаматтық қорғау саласының дамуына үлес қосқаны үшін Алғыс хаттар табыс етілді. 2 3 4 5
1
Калининградта Қазақстан, Беларусь Ресей ТЖ министрліктерінің бірлескен алқасында «ХХІ ғасырдың цифрлық сейсмологиясы» бағдарламасы ұсынылды, деп хабарлайды ҚР ТЖМ баспасөз қызметі. Табиғи және геологиялық жағдайлардың алуан түрлілігіне байланысты Қазақстан аумағы табиғи апаттардың көпшілігіне бейім. Олардың бірі – жер сілкінісі. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, жойқын жер сілкінісі сырғыма, сел, өрт, эпидемия сияқты қайталама қауіпті құбылыстар мен процестердің кең ауқымын тудырады. Мұнда көп нәрсе уақтылы және сенімді сейсмикалық болжамға, халықты ерте хабардар ету жүйесіне, басқару органдары мен халықтың төтенше жағдайда әрекет етуге дайындығына, ұйымдастырушылық және инженерлік-техникалық іс-шаралар кешеніне байланысты. Қазақстанда сейсмикалық қауіпсіздік саласындағы жұмысты жақсарту жөніндегі жүйелі шараларды әзірлеу үшін 2021 жылы «Сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша жұмыстың тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар кешені» жол картасы 2023 жылға дейін әзірленді. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, қазіргі сейсмология ғылымы енді цифрлық технологиясыз жұмыс жасай алмайды. Осыған байланысты, Қазақстан ТЖМ сейсмология институтымен бірлесіп осы салада цифрландыруды енгізу бойынша жұмыс жүргізуде. Қазақстан аумағының 40%-ы сейсмикалық қауіпті аймақта және 30%-ы техногендік қауіп-қатерге бейім аймақта орналасқан. Бұл 400-ден астам қалалар мен елді мекендер, олардың тұрақты саны 10 миллионнан асады. Өнеркәсіптік әлеуеттің 40%-ы және экономика объектілерінің 50%-ы жоғарыда аталған алаңдарда орналасқан. ТЖМ іргелі және қолданбалы жұмыстарды цифрлық технологияларға жаһандық көшіруді жоспарлап отыр. Бұл келесі тармақтарды қамтиды: — Қауіптердің барлық түрлерін мониторингілеу және алдын алудың цифрлық жобалары; — Сейсмология саласындағы жасанды интеллектпен жұмыс; — Осылайша Институт цифрлық сейсмикалық технологиялардың халықаралық хабына айналады. Осылайша, біз ведомствоаралық дағдарыс орталығын құруға кірісуге дайынбыз, – деп ТЖ алдын алу департаментінің бастығы Рүстембек Амрин атап өтті. Рүстембек Амрин қолданбалы цифрлық жобаларды іске асыру мыналарды қамтитынын айтты: * Сандық адам қатыспайтын жер сілкінісін бақылау станциялары; * Институттың деректер орталығында сандық сейсмикалық деректерді жинау және өңдеу; * Республика өңірлері арасындағы цифрлық ерте хабарлау жүйесі; * Қауіптің барлық түрлерін сандық модельдеу; * Сыни объектілерді белсенді түрде ажырата отырып, ведомствоаралық дағдарыс орталығын құру Сандық сейсмикалық технологиялардың халықаралық хабына мыналар кіреді: • — ХХ ғасырдың жинақталған сейсмикалық білімі негізінде деректер орталығын құру; • — ХХ ғасыр әдістерінен ХХІ ғасырдың цифрлық алгоритмдеріне көшу; • — Цифрлық сейсмодеректер негізінде жаңа ғылыми әдістерді әзірлеу. 1 2
Калининградта Қазақстан, Беларусь және Ресей ТЖ министрліктерінің бірлескен алқасының отырысы өтті, деп хабарлайды DKNews.kz. Алқаның кезекті отырысы үш елдің құтқару қызметтерінің басымдықтарын нақты белгілеуге және одан әрі ынтымақтастығының нақты шараларын айқындауға мүмкіндік берді. Қазақстан Республикасының ТЖ министрі Юрий Ильин: «Біздің ведомстволар арасында ТЖ кезінде азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жолға қойылғанын, ТЖ алдын алу және жою және елдердің бірінің аумағында ТЖ туындаған жағдайда бірлескен іс-қимылдар саласында тығыз өзара іс-қимыл жүзеге асырылып жатқанын», – атап өтті. Сондай-ақ, Юрий Ильин бүгінгі таңда ғаламшардың жаһандық климатының өзгеруі және бүкіл әлемде болып жатқан табиғи апаттар мен апаттар құтқару қызметтерінің негізгі бағыттары бойынша ынтымақтастықты одан әрі кеңейту және тереңдету қажеттігін атап өтті. Бұл ретте, азаматтық қорғау органдарының ынтымақтастығы үшін тиімді алаңдардың бірі бірлескен алқа болып табылады, оның барысында өзекті ұсыныстар әзірленеді. Алқа барысында табиғи экожүйелердегі өрттерді сөндіру кезінде авиацияны жетілдіру және қолдану шаралары күштер мен құралдардың жерүсті топтарымен бірлесіп талқыланды, таулы жерлердегі туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері қаралды, ТЖ мониторингі және болжау саласында тәжірибе алмасу өтті. 1 2 3 4 (Фотолар ҚР Төтенше жағдайлар министрлігінің ресми сайтынан алынды)
Бейсенбі күні 6 қазанда ҚР Төтенше жағдайлар министрі, генерал-лейтенант Ильин Юрий Викторович көпшілік алдында Орталық Азия елдерінің төтенше жағдайлар ұйымдары басшыларының өңірлік форум-кеңесі аймақ үшін апаттар қаупін азайту және төтенше жағдайларды басқару саласындағы ынтымақтастықты нығайту тұрғысынан өте маңызды және айрықша оқиға болғанын атап өтті. ҚР ТЖМ министрдің айтуынша, Орталық Азия елдерінің апаттар қаупін азайту саласындағы ынтымақтастықты дамытудың 2022 – 2030 жылдарға арналған стратегиясын іске асырудың маңызды бағыттарының бірі – төтенше жағдайлардың қаупі туралы ерте ескерту және хабарлау жүйелерін интеграциялау жөніндегі шараларды іске асыру. Министр төтенше ведомстволар делегациялары басшыларының қарауына енгізілген Төтенше жағдайлар қаупі мен туындауы туралы Өңірлік ерте хабарлау және өзара хабардар ету жүйесі туралы ережені және Қазақстан Республикасы ТЖМ бастамасымен әзірленген жер сілкінісі туралы ерте хабарлау жүйелерін интеграциялау мәселелері жөніндегі ниеттер туралы хаттаманы мақұлдауға шақырды. Ю.Ильин: «Бұл қадам біздің Сендай АҚА бағдарламасының жаһандық мақсаттарын жүзеге асыруға деген талпынысымыздың дәлелі және Мами Мизутори ханым айтқан Индонезиядағы апаттар қаупін азайту жөніндегі БҰҰ жаһандық платформасының жетінші сессиясының үндеуіне жауап болатынын, Әлем халқын жедел ескерту жүйесіне қол жеткізуді қамтамасыз етеді», – деп атап өтті. Сондай-ақ, Тәжікстан Республикасының Үкіметіне қонақжайлылық, Орталық Азия елдерінің төтенше жағдайлар ведомстволары басшыларының Өңірлік форум-кеңесін ұйымдастырып өткізгені үшін алғысын білдірді. Табиғи апаттар қаупімен байланысты проблемаларды бірлесіп шешудің маңыздылығына тоқталды. Орталық Азия елдерінің төтенше жағдайлар ведомстволары басшыларының Өңірлік форум-кеңесінің қорытындысы бойынша мынадай құжаттар талқыланып, мақұлданды: 1. Апаттар қаупін азайту саласындағы Орталық Азия елдерінің ынтымақтастығын дамытудың 2023-2024 жылдарға арналған стратегиясын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары (Жол картасы). 2. Төтенше жағдайлардың қаупі мен туындауы туралы Өңірлік ерте хабарлау және өзара хабарлау жүйесі туралы ереже. 3. Жер сілкінісі туралы ерте хабарлау жүйелерін интеграциялау мәселелері жөніндегі ниеттер туралы хаттама. 4. Орталық Азия елдерінде апаттар қаупін азайту саласында инновациялық ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу жөніндегі 2023-2024 жылдарға арналған әрекеттер жоспары (АКТ, ГАЖ, ҰҰА, картаға түсіру және т.б.). Өңірлік форум бағдарламасына сәйкес Орталық Азия елдерінің төтенше жағдайлар ведомстволарының басшылары шешім қабылдады: 1. Ұсынылған ақпаратты назарға алу: апаттар қаупін азайту саласындағы Орталық Азия елдерінің ынтымақтастығын дамыту стратегиясын іске асыру жөніндегі 2022 жылғы іс-шаралар жоспарын (Жол картасын) іске асыру барысы туралы; Орталық Азия елдерінде 2015-2022 жылдарға арналған Сендай негіздемелік бағдарламасын орындау туралы. 2. 2022 жылғы 10 желтоқсанға дейін Қауіптер мен төтенше жағдайлар туралы өңірлік алдын ала ескерту және өзара ақпарат жүйесін құру бойынша Орталық Азия елдерінің сарапшыларын сарапшылардан тұратын Техникалық жұмыс тобын (ТЖТ) құру. 3. Төтенше жағдайлар қаупін азайту, климаттың өзгеруіне бейімделу саласындағы аймақтық бастамаларды, бағдарламалар мен жобаларды іске асыруға жан-жақты көмек көрсету. 4. Түрікмен тарапына 2023 жылы Түрікменстанның Ашхабад қаласында Орталық Азия елдерінің төтенше ведомстволары басшыларының кезекті өңірлік форум-кеңесін өткізу мүмкіндігін қарастыру ұсынылсын. 2 1 3
2022 жылғы 4 қазанда Душанбе қаласында ҚР ТЖМ Сейсмология институтының директоры Даулет Сәрсенбаев ӨҒТК кеңейтілген отырысының мүшесі ретінде өз баяндамасын жасады. ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының директорының пікірінше, әлемде апаттардың саны жылдан жылға көбейе түсуде. Шетелдік және қазақстандық сарапшылар да мұны жоққа шығармайды. Қатысушылар осы бас қосуда халықаралық аренада апаттар қаупін азайтуда тұрақты даму саясатына, жоспарлары мен бағдарламаларына жүйелі түрде бірлесу қажет екеніне көз жеткізді. «Біздің институт соңғы жарты жылда Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар Министрлігінің тапсырмасы бойынша және тікелей басшылығымен сейсмология саласының тиімді дамуын қамтамасыз ету үшін сейсмологияны толық «цифрлық қайта жүктеуді» бастады. Қазіргі таңда сейсмологиялық ғылым цифрлық технологияны айналып өте алмайды. Өйткені деректер көлемі айтарлықтай өте ауқымды. Сонымен қатар, қазақстандық сейсмология саласына ақпараттық-телекоммуникациялық әлеуетті енгізу Орталық Азия елдерімен одан әрі ықпалдастыру үшін қажет. 1 2 3 4 4 src=»https://seismology.kz/wp-content/uploads/2022/10/WhatsApp-Image-2022-10-14-at-09.30.15-1.jpeg» alt=»3″ />
  2022 жылғы 4-6 қазанда Душанбеде кезекті Өңірлік Орталық Азия елдерінің Төтенше жағдайлар ұйымдарының басшыларының форум – кеңесі өтті. Бұл жоғары деңгейдегі басқосу Еуропалық Одақ қаржыландыратын «Қаржылық тұрақтылықты нығайту және Орталық Азиядағы апаттар қаупін азайтуды жеделдету» бағдарламасы шеңберінде өтті. Өңірлік форум жұмысына 70-тен астам Қазақстан Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы Төтенше жағдайлар ведомстволарының басшылары, БҰҰ агенттіктерінің, донорлық, халықаралық және үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері қатысты. Ұйымдастырушылардың айтуынша, іс-шараның өткізілуі аймақ елдерінің апаттар қаупін азайту саласындағы бірлескен ынтымақтастығы мен өзара үйлесімді дамуына септігін тигізеді. Жаһандық деңгейдегі ұйымдардың өкілдері мен сарапшыларының қатысуымен өткен Өңірлік форум – кеңесін ұйымдастыру және өткізу климаттың өзгеруінің теріс салдарын, табиғи апаттарды азайту жөніндегі өңір елдерінің осы бағыттағы жұмыстарды дамытудың жалғасы болып табылады. Орталық Азия елдерінің Төтенше жағдайлар ұйымдарының басшылары Өңірлік форум – кеңесте ұсынылған мәселелердің өзектілігін, апаттар қаупін азайту саласында инновациялық ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану қажеттілігін атап өтті. 1

 2 3

    Бүгін 2022 жылдың 10 қазан күні Сейсмология институты ғылыми қызметкерлері мен ресейлік ғалымның қатысуымен баяндамалар тыңдалымы өтті. Жиын барысында РҒА УрО геофизика институтының (Екатеринбург қаласы) Сейсмометрия зертханасының аға ғылыми қызметкері, т.ғ.к., Михаил Воскресенский өзінің зертханасының ғылыми-зерттеу бағыттары мен жоспарланған жобаларын таныстырып баяндама жасады. Сондай-ақ, Геодинамикалық және сейсмикалық процестер физикасы зертханасының жоғары санатты инженері Вероника Лютикова «Солтүстік Тянь-Шань сейсмоактивті аймағында және оған іргелес аумақтарда қатты жер сілкіністерін дайындау кезеңіндегі рөлдік белсенділік» тақырыбында баяндама жасады. Баяндамада таңдалған 3 критерий бойынша зерттелетін аймақтың бірнеше жылдардағы үйірлік белсенділігі туралы ақпарат берілді.
1 133 4 5 6

    Орталық Азия елдерінің төтенше жағдайлар ведомстволары басшыларының өңірлік форумы-кеңесі аясында 4 қазан күні Душанбе қаласында (Тәжікстан Республикасы) Орталық Азия елдерінің апат қаупін азайту бойынша Сендай негіздемелік бағдарламасының ұлттық үйлестірушілері және халықаралық ұйым өкілдерінің қатысуымен төтенше жағдайлар бойынша өңірлік ғылыми-техникалық кеңестің (РНТС) кеңейтілген отырысы өтті. Өңірлік форум-кеңес – Орталық Азия елдерінің Төтенше жағдайлар департаменттері басшыларының кездесуі апаттар қаупін азайту, төтенше жағдайлардың алдын алу және жою саласындағы өңірлік ынтымақтастықты нығайту және дамыту бойынша тұрақты жұмыс істейтін консультативтік алаң болып табылады. Өңірлік форумға қатысушы елдер қатарында Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы мемлекеттері бар.
1 2 3

    Алматы қаласында № 199 мектеп-гимназиясының конференц-залында «АМАNАТ» партиясының Бостандық аудандық филиалының кезектен тыс ХХХ конференциясы өтті. Жиын барысында аудандық саяси кеңес мүшелері партияның бағдарламасын жүзеге асыруда саяси Платформа жобасын талқылады. Партия мүшелері өз бағдарламаларын кеңінен таныстырып, Бостандық ауданының өзекті мәселелерін шешу жолдарын ұсынды. Сондай-ақ, кезектен тыс ХХХ конференциясына делегаттарды сайлау мәселелері сөз етілді. Конференцияның күн тәртібінде делегаттар бірауыздан Сейсмология институтының директоры, партия ұйымының төрағасы Дәулет Сәрсенбаевты «АМАНАТ» партиясы Бостандық аудандық филиалының Саяси кеңесінің мүшесі етіп сайлады.
1 2 3

    28.09.2022 жылы Сейсмология институтында бастауыш партия ұйымының жиыны өтті. Жиын барысында саяси платформа жобасы бойынша «AMANAT» партияішілік жұмыс процестері мен әдістерін жаңартумен қатар жаңа саяси мәдениетті қалыптастыру мәселелері талқыланды. «AMANAT» партиясы — өзгерістер хабаршысы. Біз бағдарламамызды жаңарттық. Жаңа жас партия кадрлары мемлекет пен қоғамның игілігі үшін белсенді жұмыс істеуде. Біз партияішілік жұмыс процестері мен әдістерін жаңарту үстіндеміз. Әсіресе, азаматтық қоғаммен, атқарушы және заң шығарушы билік органдарымен өзара қарым-қатынас орнату аса маңызды. » Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасына негіз болған жүйелі реформаларын табысты жүзеге асыруға қолдау білдіруіміз қажет. Халықпен бірге берік рухқа, биік мақсатқа жету үшін жаңа, әділетті Қазақстан құру біздің басты міндетіміз, — деп атап өтті институт директоры Дәулет Сәрсенбаев.
Z

     2022 жылғы 23 қыркүйекте Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрі Юрий Ильин Алматы қаласының тұрғындарымен кездесті. Жұмыс сапары барысында Министр қала тұрғындарымен кездесіп, ТЖ туындаған кезде халықты хабардар етуге, ТЖ алдын алу және қызметкерлерді әлеуметтік қамтамасыз ету бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстарға қатысты өзекті сауалдарға жауап берді. Юрий Ильин атап өткендей, өткен жылы Алматы қаласы мен Алматы облысында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізетін Сейсмология институты мен Сейсмологиялық тәжірибе-әдістемелік экспедициясы Төтенше жағдайлар министрлігіне берілді. Министрліктің қолдауымен 2023 жылдың соңына дейін осындай 28 станцияны орнату жоспарлануда. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі «Сейсмология институты» ЖШС директоры Дәулет Сәрсенбаев Қазақстанның барлық аумағы бойынша мониторингті зерттеу бағыттары және сейсмология институтын дамытудың перспективалық жоспарлары туралы көпшілікке таныстырды. Министрмен кездесу аясында Алматы қалалық мәслихатының депутаттары, қоғамдық ұйымдардың өкілдері мен ТЖМ Мемлекеттік құрылымдық бөлімшелерінің қызметкерлері қаланың қауіпсіздігі және азаматтық қорғау жүйесін дамыту перспективалары, қоғам алдында тұрған міндеттерді шешудің жолдарын талқылады.
1 2 3

     Бүгін институтта жапондық серіктестермен сейсмикалық оқиғалардың гипоцентрлерін автоматты түрде локализациялау және ерте хабарлау жүйесіне арналған бағдарламалық қамтамасыз ету таныстырылымның онлайн кездесуі өтті. Кездесуге институт басшылығы мен ғылыми қызметкерлері, сондай-ақ ChallengeGo және HomeSeismo компаниясы серіктестерінің өкілдері қатысты. Кездесуде қатысушылар екі бағдарламалық қамтамасыз етуді тестілеу бойынша ұсынылған жол картасын талқылады.


                    

     АҚШ Геологиялық қызметінің мәліметі бойынша 19 қыркүйек күні Мексиканың Тынық мұхиты жағалауында қуатты жер сілкінісі тіркелді. Жер сілкінісінің магнитудасы 7,6 құрады. Мехико тұрғындары 1985 және 2017 жылдары 19 қыркүйекте болған екі жойқын жер сілкінісінің құрбандарын еске алу кезінде дүмпулер сезілді. Сейсмология институты да өз тарапынан бұл табиғи апатты қадағалау үстінде. Қалай десек те, адам шығыны болғаны өкінішті. Мексика халқының бұрыңғыдай тыныш өміріне тез оралуына тілек білдіреміз! USGS мәліметі бойынша. ShakeMap

     Бүгін, 19 қыркүйек күні Сейсмология институтында еліміздің Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың 2022 жылғы 1 қыркүйектегі халыққа Жолдауына арналған жиын өтті. Жиынға «АМАNАТ» партиясы Бостандық аудандық филиалы Саяси кеңесінің мүшелері Сергей Пономарев, партия белсендісі Нұрлыбек Мыңжасаров, Ссейсмология интитутының бастауыш партия ұйымының мүшелері мен қызметкерлері қатысты.
 Жиында сөз алғандар Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың бұл Жолдауы халыққа, жалпы Қазақстан әлеуметтік-экономикалық дамуына өзінің ықпалын тигізетінін және халықтың әл-ауқатын көтеретін оң өзгерістер әкелетінін атап айтты.

  

 

     Алматыда Төтенше жағдайлар департаментінде төтенше жағдайлардың алдын алу және жою жөніндегі мемлекеттік комиссияның отырысы өтті. Отырысқа Алматы қаласындағы мемлекеттік органдардың өкілдері қатысты.

     Алматы қаласы әкімінің орынбасары Асқар Амриннің төрағалығымен өткен жиында төтенше жағдайлардың алдын алу және жою жөніндегі комиссия отырысында 2022-2023 жылдарға арналған қысқы кезеңде өртті болдырмауға, адамдардың улы және табиғи газбен улануының алдын алуға, Алматы қаласы аумағындағы метрополитен станцияларында төтенше жағдайларды болдырмауға бағытталған және қабылданатын шаралар туралы нақты тапсырмалар берілді.

                                                                                              

     Төтенше жағдайлар министрлігінің Сейсмологиялық тәжірибе-әдістемелік экспедициясының мәліметі бойынша Алматы облысында жер сілкінісі болды. «ТЖМ «СОМЭ» ЖШС ҚР сейсмикалық станциялар желісі 2022 жылғы 15 қыркүйекте сағат 10:16-да жер сілкінісін тіркеді. Жер сілкінісінің эпицентрі – Алматыдан шығысқа қарай 145 шақырым жерде Қазақстан аумағында болды.
     Жер сілкінісінің энергетикалық класы – 7.2. Магнитудасы MPV – 3.4. Эпицентрі 43.24° о.ш. 78.69° в.д. Тереңдігі – 10 шақырым. Сезімталдық туралы ақпарат жоқ.

      Бүгін Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі, профессор, көрнекті ғалым Курскеев Абдрахман Козлоевичтің 85 жылдық мерейтойы. Оның бүкіл өмірі Қазақстанға лайықты және риясыз қызмет етудің жарқын үлгісі болып табылады. Ғалым Қазақ КСР Ғылым академиясы Сейсмология институтының негізін салушылардың бірі. Оның басшылығымен «Алматы қаласы аумағындағы жер сілкінісін болжаудың және сейсмологиялық бақылаудың Республикалық жүйесі» құрылды.
      Ол өзінің ғылымдағы қызмет жолында Геофизикалық өрістер вариациялары зертханасының меңгерушісінен бастап Қазақстан Ұлттық Ғылым академиясының жер туралы ғылымдар бөлімшесінің хатшы-академик дәрежесіне дейін өсу сатыларынан өтті. 1992 жылы профессор, 2002 жылы Қазақстан Ұлттық ғылым академиясының академигі ғылыми атағын алды.
      Абдрахман Козлоевичтің еңбек қызметі үкіметтік наградалармен марапатталды. «Еңбек ардагері» медалі, «Социалистік жарыстың жеңімпазы» төс белгісі, Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін төс белгісі, «Құрмет. Даңқ. Еңбек» ІІ дәрежелі георгиев медалі, «Ерен еңбегі үшін» медалі, «Құрмет» грамотасы, «Парасат» ордені.
      Сейсмология институтының ұжымы Курскеев Абдрахман Козлоевичті мерейтойымен шын жүректен құттықтай отырып, оған адами бақыт, ұзақ ғұмыр және мол табыстар тілейді!

                 

      2022 жылдың 7 қыркүйегінде Сейсмология институтының қызметкерлері Алматы облысының «Тамғалытас» шатқалында орналасқан «Астана – Жартасты қала» полигонындағы «Қазқұтқару – 2022» кешенді-тактикалық оқу-жаттығуына қатысты.
      Оқу-жаттығудың мақсаты – еліміздің аймақтарында жедел құтқару жасақтарының кез-келген уақытта дайын болуы, төтенше жағдайлар кезінде адамдарды және материалдық құндылықтарды құтқару кезінде тәсілдерді меңгеру болып табылады.
      ҚР ТЖМ «Сейсмология институты» ЖШС директоры Дәулет Сәрсенбаев «ХХІ ғасырдың цифрлық сейсмологиясы»тақырыбында баяндама жасады. Баяндама аясында директор халықтың алдында тұрған негізгі сын – қауіптердің болжамдарын ұсынып, сейсмикалық қауіп пен сейсмикалық ықтималдылықты бағалау және күшті жер сілкіністерін болжаудың негізгі ғылыми мәселелерін тұжырымдады.
      Сондай-ақ, ол сейсмологиялық бақылаулардағы іргелі және қолданбалы жұмыстардың цифрлық технологияларға жаһандық көшуін және қауіптердің барлық түрлерін бақылау және алдын алу бойынша цифрлық жобаларды зерттеу нәтижелерін атап өтті.
      ҒТХЖБ секторының меңгерушісі Әлібек Ибрагимов өз баяндамасында жер сілкінісі, сейсмология ғылымы, сейсмикалық толқындар және сейсмограмма туралы жалпы түсінік берді. Сонымен қатар, ол Қазақстан Республикасының аумағында атқарылған маңызды жұмыстар мен барлық сезілетін жер сілкіністері туралы егжей-тегжейлі баяндады. Бұл ретте ол қатысушыларға жер сілкінісі кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау бойынша нұсқаулықтар берді.

Мемлекет басшысы Қасым–Жомарт Тоқаевтың «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» атты Қазақстан халқына Жолдауымен Сейсмология институтының ұжымы да жете танысып, талқылауда.

         ТЖМ мәліметі бойынша, 2 қыркүйекте Қостанай облысында табиғи өрт оқиғасы орын алды. Оттың таралуына жоғары температура мен секундына 20 метрге дейін болған екпінді жел ықпал етті. Бұл өрттің орман алқабының үлкен аумағына таралуына әкелді, сонымен қатар елді мекендерге қауіп төніп, Қостанай облысы бойынша жергілікті ауқымдағы ТЖ жарияланды.

​         Бүгінгі таңда өңірде өрт жағдайы бақылануда. Аманқарағай, Озерное елді мекенде  М-36 республикалық трассасының бойында, сондай-ақ орман аймағының 8 учаскесінде Бағаналы ауылы ауданында, Лесное ауылы ауданында, Аманқарағай ауылында өртті сөндіру жұмыстары жүргізілуде.

         Баспасөзде жарияланған мамандардың алдын ала болжамына сүйенер болсақ, орманды   қайта қалпына келтіруге кем дегенде 5 жыл уақыт кетеді екен. Жанған ағаштардың орынын қайта тазартып, отырғызуға барша ел болып өз үлесімізді қосу әрбір қазақстандықтың борышы.

         Қостанай облысындағы қайғылы оқиға кімнің болмасын қабырғасын қайыстырмай қоймады. Тұрғын үйлер, орман мен ауылшаруашылық жерлері отқа оранды. Өкінішке қарай, адам шығыны да тіркелді. Қаза тапқан азаматтың жақындары мен туған-туыстарына қайғыларына ортақтасып, көңіл айтамыз.

         Осы орайда, Сейсмология институты қызметкерлері орман өртінен зардап шеккен қостанайлықтарға бір күндік жалақыларын аударып, қолдау көрсетуді басты міндеттерінің бірі деп санайды. «Мұндай қиын сынақтан жұдырықтай жұмылып, бір ел болып өте аламыз. Біз қостанайлықтармен біргеміз!» – деп институт қызметкерлері бірауыздан мақұлдап, қиын жағдайға тап болған отандастарына қолдау көрсетті.

      27 тамыз 2022 жылы «Сейсмология институты» ЖШС-де, Қазақстан Республикасы Конституциясы күнін мерекелеуге байланысты бекітілген бірлескен жоспарға сәйкес төмендегі іс-шаралар өтті:
      1. Сағат 9.00-11.00 сағат аралығында «Сейсмология институты» ЖШС-нің әкімшілік ғимаратының аумағында сенбілік.
      2. Сағат 11.00- 13.00 сағат аралығында Үстел теннисінен қызметкерлер арасындағы турнир.
      Институт директоры Дәулет Сәрсенбаев Үстел тенисінен өткен турнир нәтижесі бойынша жеңіске жеткен қызметкерлерді марапаттап, грамота мен сыйлықтарды табыс етті. 1-ші орынды құқықтық және кадр жұмысы бөлімінің бас маманы Айжан Төреханова және 2-ші орынды бухгалтерия бөлімінің қызметкері Әлия Хажиева иеленді.

       Бүгін спорт күні қарсаңында ҚР Алматы қаласының Төтенше жағдайлар департаментінің ұйымдастыруымен «Динамо» спорттық кешен стадионында өрт-қолданбалы спортын насихаттау және ТЖД құрылымдық бөлімдер арасындағы өзара ынтымақты нығайту мақсатында қызметкерлер арасында спорттық жарыс өтті. Спорттық іс-шара Қазақстан Республикасының Конституция күніне орайластырылды.

       Сейсмология институты атынан құрылымдық геофизика зертханасының аға ғылыми қызметкері Утеулиев Талғат Сыдықұлы шахмат бойынша қатысып, жүлделі орын алды.  Біз адам өмірін құтқаруда маңызды рөл атқаратын жарыста жеңіске жеткен әріптесімізді құттықтаймыз!

       ҚР ТЖМ министрі Ю. В. Ильин 2022 жылдың 20 шілдесінде Сейсмология институтына келген сапар барысында халық арасында сейсмобиологияның қызметі жайлы кеңінен ақпарат берудің қажеттігін атап өтті. Қазіргі таңда Алматы болжам полигонының аумағында қызметтік иттердің мінез-құлқы бақыланатын 5 биостационар жұмыс істейді. Бақылауда тұрған жануарлардың табиғаттың тосын жағдайларын алдын ала сезіну әдістері әзірленеді.
       Сейсмобиомониторинг деректерін кешенді түсіндіру нәтижелері апта сайын ҚР ТЖМ сейсмология институтының сейсмикалық жағдайды бағалау жөніндегі комиссиясының отырысында мәлімделеді.
       ҚР ТЖМ Министрінің тапсырмасы бойынша сейсмогеология институтының сейсмогеология зертханасында жүргізіліп отырған әдістемелер негізінде сейсмобиомониторинг саласында ҚР ТЖД кинологиялық қызметінің қызметтік иттерін тарту мәселесі қолға алынуда.
       11 тамыз күні «ҚР ТЖМ РЖҚЖ» ММ басшысының орынбасары Тимур Габдышев және ҚР ТЖМ сейсмология институты сейсмобиология зертханасының меңгерушісі міндетін атқарушы Наталья Суровцева кездесті. «ҚР ТЖМ РЖҚЖ» ММ кинологиялық бөлімінің басшысы Ольга Гуржеева қызметтік иттерді ұстау жағдайы және оларға күтім жасау ерекшеліктерімен таныстырды.

       Кездесу барысында қызметтік иттерді визуалды бақылауды енгізу мүмкіндігі туралы мәселелер талқыланды. Жануарлардың ерекше табиғаттың тосын жағдайларын алдын ала сезу мінез-құлқы туралы қажетті деректерді Сейсмология институтының сейсмобиология зертханасына беріп отыруға шешім қабылдады.
       Осы уақытқа дейін иттерді бақылаудың бұл әдісі болмағандықтан , қазір сейсмобиология зертханасының қызметкерлері РЖ ҚЖ кинологиялық қызметінің қызметтік иттерін эксперименттік бақылау бойынша нұсқаулық әзірлеуде.

 

  Бүгін 10 тамыз күні Алматы қаласының Төтенше жағдайлар департаментінің ұйымдастыруымен «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару қызметі» мемлекеттік мекемесінің 3 мамандандырылған өрт сөндіру бөлімінде «Абай — дана, Абай — дара қазақта» атты өлең оқу сайысы өтті. Қазақтың ұлы ақыны, дана ойшылы Абай Құнанбайұлының туған күніне орай ұйымдастырылды. Сайыстың негізгі мақсаты — Ұлы Абайдың өнегелі ғұмыры мен мол ғибратын жастар арасында насихаттау. Жиында сөз алған Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің аға оқытушысы Мұрат Мырзахметов Абай ілімін қазіргі қазақ қоғамында ұрпақ тәрбиесімен сабақтастыра білсек адами, рухани құндылықтарымыз арта түсер еді.
Сайысқа «Сейсмология институты» ЖШС-нің қызметкерлері ақпараттық технологиялар зертханасының жоғары санатты инженері Джанзаков Руслан, кадр бөлімінің бас маманы
Туреханова Айжан қатысты.

     Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің (бұдан әрі ҚР ТЖМ) бастамасы бойынша Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Сейсмология институты 2022 жылғы 16-18 маусым аралығында , Төтенше жағдайлар және зілзала қаупін азайту орталығының базасында Алматы қаласында «Қазақстан Республикасының аумағында жер сілкінісін болжау және сейсмикалық қауіпті бағалаудың заманауи әдістері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция ұйымдастырды.
     Конференцияның негізгі мақсаты ғалымдарға, мамандарға төтенше жағдайлар ұйымдары мен жедел іс-әрекет ету бөлімшелерімен тығыз байланыс орнатуға,өзара тәжірибе,ғылыми-техникалық және коммерциялық ақпарат алмасуға,Сейсмология институтында жүргізіліп жатқан ғылыми зерттеулерді кеңінен насихаттауға, ғылыми байланыстарды кеңейтуге және нығайтуға көмектесу болды.Сондай-ақ ғылыми зерттеулер деңгейін көтеру және жас ғалымдар мен мамандардың ғылыми көкжиегін кеңейту де басты назарға алынды. Конференция жұмысы үш секциялық бағытта жүргізілді: сейсмикалық қауіпті бағалаудың жаңа әдістері, сейсмикалық мәліметтерді жинау, өңдеу, талдау және жер сілкінісін болжау, ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін бағалау (сертификаттау) және нысандарды сейсмикалық жағынан беріктігін нығайту.
     ТМД және алыс шетелдердің 100-ден астам өкілдерінің қатысуы конференцияға жоғары халықаралық мәртебе берді.Қытай, Қырғызстан, Ресей, АҚШ, Тәжікстан, Өзбекстан және Жапониядан келген отандық және шетелдік ғалымдар сейсмикалық қауіпті бағалаудың әртүрлі аспектілерін және сейсмикалық қауіп, ғимараттарды, құрылыстарды және халықты ықтимал жойқын жер сілкіністерінің әсерінен қорғау, геодинамикалық және сейсмикалық процестердің физикасы, жер сілкінісін болжау, жойқын жер сілкіністерін ерте хабарлау жүйесін құру мәселелерін талқылап,ой бөлісті.
     Конференция өз жұмысын Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар жөніндегі вице-министрі, техника ғылымдарының докторы М.Қ. Пшембаевтың және Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Төтенше жағдайлардың алдын алу департаменті бастығының орынбасары А.С.Мырзабаевтың құттықтау сөзімен бастады.Бұдан кейін сөз алған Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының директоры Д.Ә.Сәрсенбаев осы саладағы ғалымдар мен мамандарының мұндай бас қосуының зілзаланың алдын алу,одан келетін шығындарды азайту, сейсмикалық қауіпті алдын ала болжау жөніндегі басқа да санқырлы түйіткілді мәселелерді өзара ақылдаса отырып ортақ ойларын ортаға салудың пайдасы зор екенін,сондықтан осындай ғылыми-тәжірибелік конференцияны өткізіп отырудың қажеттілігі мен маңыздылығын атап өтті.Жан жақтан келген қонақтар мен қатысушыларға еңбекте табыс тілеп,шын ықылас сезімі мен алғысын жеткізді.
     Конференцияда сейсмология саласындағы қордаланған мәселелер бойынша 4 пленарлық, 40 тақырыптық және 19 постерлік баяндамалар ұсынылды. Ғылыми баяндамалар қызықты, пайдалы әрі мазмұнды болды және іс-шара қонақтары мен спикерлерінің шынайы қызығушылығын тудырды. Конференцияға қатысушылар осы терең ғылыми баяндамалардан көптеген бірегей ақпараттар мен тың идеялар алды.
     Конференция өте жоғары ұйымдастырушылық деңгейде өтті. Модераторлар барлығына он-лайн режимінде баяндамалар мен пікірталастарға қолжетімділікті қамтамасыз етті.Бұл әртүрлі елдерден келген ғалымдар мен мамандарына сейсмикалық қауіпті, сейсмикалық қауіпті бағалау, ғимараттарды, құрылыстарды және халықты жойқын жер сілкінісінен қорғау, жер сілкіністерінің пайда болу механизмдері және оларды болжау әдістері төңірегіндегі өзекті мәселелер бойынша зерттеулердің нәтижелерімен және тың идеялармен өзара жақын танысуына әрі пікір алмасуына мүмкіндік берді.
Конференцияға келіп түскен баяндамалардың материалдары ғылыми жинақта жарияланады. Конференцияға қатысушылар қорытынды резолюция қабылдады.
     Ұйымдастырушылар конференцияға қатысушыларға барынша қолайлы жағдай жасауға тырысты. Үшінші күні конференцияға қатысушылар мен қонақтар Алматы қаласының көрікті жерлерімен танысты, «Медеу» сейсмикалық станса-обсерваториясын және таңғажайып табиғат көріністері сырттан келгендерді қызықтырып,тамсандыратын,саф ауасы тынысыңды бірден ашатын қарлы Алатау өңірін, Үлкен Алматы көлін тамашалады.

Сейсмология институтының Баспасөз қызметі

      Қазақстан Президенті   Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылғы 31 мамырдағы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларымен марапаттау туралы» Жарлығына сәйкес, Қазақстанның бірқатар ғалымдарын ордендермен, соның ішінде «Парасат» орденімен марапаттады. Еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына қосқан сүбелі үлесі және ғылыми қызметтегі ерекше еңбегі үшін  Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының  Құрметті ғылыми қызметкері,академик   Абдрахман Козлоевич Курскеевті осынау үлкен награда — «Парасат» орденімен марапатталуымен  ұжымның барша ұжымы шын жүректен құттықтайды.

     А.К. Курскеев – Қазақ КСР Ғылым академиясы Сейсмология институтының негізін  қалаушылардың бірі. 1976 жылдан геофизикалық өрістердің вариациялары зертханасының меңгерушісі, ал 1978 жылы «Қазақстан  аумағындағы  жер қыртысының петрофизикасы» деген тақырыпта докторлық диссертациясын ойдағыдай қорғады. Бұл әдістемелік оқу құралы ретінде пайдалануға болатын үлкен еңбек. 1989 жылдан 2011 жылға дейін институт директоры қызметін атқарды және оның материалдық-техникалық жағынан  нығаюына үлкен мән берді. Осылайша сейсмология институтының  білікті кадлар құрамын жасақтап, халықты  зілзала қаупінен сақтандыру бағытындағы ұжымның ғылыми ізденісті жұмыстарын шығармашылықпен  дамытуына  талап пен талғамды күшейтті. Осының нәтижесінде ғалым-ұстаздың ізбасар шәкірттері өсіп, жетілді. Олардың бірқатары бүгінде жемісті еңбек етуде. А.К. Курскеевке 1992 жылы профессор атағы берілді. 1997 жылы Қазақстан Республикасы ҰҒА-ның академигі, 1999-2002 ж.ж. Қазақстан Республикасы ҰҒА Жер туралы ғылымдар бөлімінің академик-хатшысы болды. 2011 жылдан осы күні кешеге дейін Геодинамикалық және сейсмикалық процестер физикасы зертханасының меңгерушісі  ретінде  ұжымды жақсы істерге жұмылдыра білді. Бүгінде  еліне  елеулі еңбегімен танылған  ғалым  зертхананың Құрметті ғылыми қызметкері ғана емес, сонымен қатар, бойына жинақтаған мол тәжірибесін жастарға үйретуден жалықпайтын  тәлімгер.

       Осы жылдың 7-ші  маусым күні сағат 12:55-те Сейсмология институтының аумағында институт қызметкерлері мен әкімшілігін жер сілкінісі кезіндегі іс-қимылдарға дайындау мақсатында жоспарлы сейсмикалық оқу-жаттығу өтті. Сейсмикалық жаттығу барысында институт бекітілген жоспарға сәйкес эвакуациялық жұмыстарды жүргізіп, бейбіт уақыттағы азаматтық қорғаныс жоспарының нақтылығына және жер сілкінісі кезінде институт басшылығының іс-шаралардың тиісті түрде орындалатынына көз жеткізді.

      Үстіміздегі жылы 6 наурызда  Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі «Сейсмология институты» ЖШС-де «Күн белсенділігінің ұзақ мерзімді ауытқулары, жер қыртысының сейсмотектоникалық деформациясының параметрлерІ және Солтүстік Тянь-Шаньдағы күшті жер сілкінісінің жиілігі» тақырыбында ғылыми семинар болып өтті. Онда  институт  ғалымдары А.Б.Садыкова, Г.Я.Хачикян,  Н.Н. Полешко баяндама жасады.

       Бүгін, 4 маусым Қазақстан Республикасында Мемлекеттік рәміздер күні атап өтілуде.

      1992 жылы 4 маусымда тұңғыш рет Тәуелсіз Қазақстанның жаңа мемлекеттік рәміздері бекітілді. Бұл күн еліміздің тарихында Мемлекеттік рәміздердің қалыптасу күні ретінде мәңгі қалады. Мемлекеттік рәміздер (Ту, Елтаңба және Әнұран) кез келген мемлекеттің негізінің бірі болып табылады.

      Сейсмология институтының ұжымы баршаңызды бүгінгі мерекемен шын жүректен құттықтайды, өйткені бұл – ұлт бірлігінің, ел тәуелсіздігінің құндылықтары мен жетістіктерін насихаттаудың мерекесі.           

       Осы жарқын, мерекелі күні Сіздерге амандық, бақыт, бейбітшілік пен мейірімділік тілейміз! Отанымыз – Қазақстанымыз өркендеп, Тәуелсіздік туы биікте желбірей берсін!

       Бүгін, яғни 2 маусым 2022 жылы Сейсмология институының акті залында  Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің  депутаты Нұров Қанат Ильич және журналист Понамарев Сергей Михаиловичпен Қазақстан Республикасының Перзидентінің Конституциялық реформаларын түсіндіру бойынша кездесу өтті. Кездесуге Сейсмология институтының және сейсмологиялық эксперименттік әдістемелік экспедиция жауапкешілігі шектеулі серіктестіктерінің қызметкерлері қатысты.            

       Кездесуді Институт директоры Сарсенбаев Даулет Абдужанович ашып,  бүгінгі жиынның тақырыбы өте өзекті, алдағы референдумның бүкіл Қазақстан халқы үшін маңызы жоғары екендігін және Қазақстан Республикасының Конституциясына енгізілген өзгерістер жарқын болашағымзыдың бастауы екенін атап өтті.           

       Парламент Мәжілісінің депутаты Нұров Қанат Ильич Мемлекетіміздің басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев президенттігінің алғашқы күндерінен бастап қоғамның өзін-өзі ұйымдастыру тетіктерін белсенді түрде ілгерілетуде екенін, халықтың конституциялық өзгерістерді республикалық референдум арқылы қабылдауы одан әрі реформалардың тұрақты бағытын айқындап, азаматтық жауапкершілікті арттыратынын,  Референдум – азаматтардың еркін білдірудің, олардың мемлекеттік басқаруға тікелей қатысуының маңызды нысаны болатынын және бұл күрделі өзгерістер қоғамдық қатынастардың барлық аспектілеріне әсер ететіндігіне баяндады.

       Сондай-ақ, атақты журналист Понамарев Сергей Михаиловичпен Жумабаев Бақытбек Әшімұлы қазіргі таңда еліміз жүріп жатқан бұл тарихи кезең біздің эволюциялық дамуымыз бен азаматтардың саяси өзіндік сана-сезімін арттыру көптеген шешімдерді Парламент арқылы емес, жалпыхалықтық дауыс беру арқылы қабылдай алатын деңгейге жеткенін,  баса назар аударды.

       Бүгін 1-ші маусым «Сейсмология институты» өз қызметкерлерінің балаларын ең тамаша, жарқын және мейірімді мереке «Халықаралық балаларды қорғау күні» мерекесімен құттықтады. Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаментімен балаларымыздың ең жақсы суретіне байқау ұйымдастырылып, ол байқауға тек балалар ғана емес, қызметкерлеріміздің немерелері де қатысып, үздік жұмыстар Департамент бастығы Р.Қасыбаевтың атынан мақтау қағаздарымен марапатталды.
       Сонымен қатар, Институт директоры Сәрсенбаев Дәулет Әбдужанұлы байқау жеңімпаздарын және олардың ата-аналарын жеке құттықтап, мақтау қағаздарын, сондай-ақ кішкентай және дарынды балаларға естелік сыйлықтар табыс етті.
Әлемдегі барлық балалардың денсаулықтары мықты және бақытты болсын!

       2022 жылдың 16-18 мамыры аралығында Алматыда Сейсмология институты Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Төтенше жағдайлардың алдын алу департаментімен бірлесіп «Қазақстан Республикасы аумағындағы сейсмикалық қауіпті бағалаудың және жер сілкінісін болжаудың заманауи әдістері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өткізетінін хабарлайды.

        КОНФЕРЕНЦИЯНЫҢ МАҚСАТЫ:

  • ғылым мен жедел іс-қимыл құрылымдарының интеграциясы;
  • Сейсмология институтында жүргізілген ғылыми зерттеулерді насихаттау
  • Қазақстан мен алыс және жақын шетел ғалымдары арасындағы ғылыми байланысты кеңейту және нығайту;
  • ғылыми зерттеулер деңгейін көтеру және жас ғалымдар мен мамандардың ғылыми көкжиегін кеңейту;

Конференция жұмысы келесі бағыттар бойынша жүргізіледі:

  1. Сейсмикалық қауіпті бағалаудың жаңа әдістері;
  2. Сейсмикалық мәліметтерді және жер сілкінісінің болжамын жинау, өңдеу, талдау;
  3. Ғимараттар мен құрылыстардың сенімділігін бағалау (аттестаттау) және нысандарды сейсмикалық күшейту;

ҰЙЫМДАСТЫРУ КОМИТЕТІНІҢ БАЙЛАНЫС МӘЛІМЕТТЕРІ

Телефон: +7 (707) 049 60 95 — Есенжігітова Елизавета Жакуповна

E-mail: seismo_workshopkz2022@mail.ru

Өтетін орны – ҚР, Алматы қ.,  Амангелді, 73

Төтенше жағдайлар және апаттар қаупін азайту орталығы.

Жұмыс тілі: қазақ, орыс, ағылшын (орыс тілінен ағылшын тіліне дәйекті аударма ұсынылады).

Пішім: онлайн (Zoom платформасы арқылы), офлайн.

Сайттағы хабарландыру: https://seismology.kz/

Қатысуға өтінім формасының жылдам сілтемесі (сілтемені көшіріп, браузерге қойыңыз немесе меңзерді QR үстіне апарыңыз):

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdArn_0LnaTiDe69gtw2dXtSenubnSaCGySq1HhstulHSrftQ/viewform?usp=sf_link

   

       Биылғы  20 мамырда Сейсмология институты басшылығының ұйғарымымен  институттың ардагер ғалымдары  Абдрахман Козлоевич Курскеев, Абдулазиз Умарович Абдуллаев, Алла Байсымаққызы Садықова, Белла Зияевна Серазетдинова, Олег Михайлович Белослюдцев, Людмила Тихоновнаға құрмет көрсетілді.Бұл жиынға институт ұжымы түгел  қатысты.Жиында құттықтау сөз сөйлеген   институт директоры Дәулет Әбдужанұлы Сәрсенбаев ғылым жолындағы өздерінің ізбасарлары –жас мамандарды еңбекке баулып,Отанын,елін,жерін сүйетін  патриоттық сезімді  жастардың бойына қалыптастыруда ардагерлердің және аға буын өкілдерінің  сіңірген өлшеусіз еңбегін  баса атап өтті.

       Директор  сөзінің соңында  ҚР Төтенше жағдайлар министрі генерал-лейтенант  Юрий Викторович Ильиннің Алғыс хаттарын табыстап,ардагерлердің иығына қазақи дәстүрмен шапан жапты.Өз кезегінде сөз алған ардагер ғалымдар А.Курскеев,А. Абдуллаев,Б.Саразетдинова  еңбектерін ескеріп, құрмет көрсеткен институт басшылығына алғыстарын айтып, инстуттың тарихы,оның қалыптасуы жөнінде және өздерінің еңбек жолдары жайлы аз-кем ой бөлісті.

        Қымбатты әріптестер! Сіздерді Отан қорғаушылар күнімен шын жүректен  құттықтаймын!  Еліміз аман,жұртымыз тыныш болып,барлықтарыңызға зор денсаулық,бақ-береке,игі істеріңізге мол табыс,сүйікті Қазақстанымызға  — Жаңа Қазақстанды құруға адал еңбекпен атсалысып,келешек-болашағымызға  мол сенімділік тілеймін!

                                                                                                        Дәулет Сәрсенбаев

ҚЫМБАТТЫ ӘРІПТЕСТЕР!

Сіздерді  – 9 Мамыр-Ұлы Жеңіс күніменімен шын жүректен құттықтаймын!

9 Мамыр – бәріміз үшін ерекше, ең жарқын, салтанатты және шын мәнінде жалпыхалықтық мереке.

Елімізді жаудан қорғауда қан майданға қатысқан жауынгерлер мен  Жеңіс күнін жақындатқан тыл еңбеккерлеріне табандылығы мен ерлігі үшін  —  мың тағзым!Жеңісті күндер жадымыздан өшпесін!Елдің шетін жау алмасын,елдің ішін дау алмасын!

                                                                                                         Дәулет Сәрсенбаев

Батырларға мың тағзым!

9-Мамыр–бейбітшілікті сүйер күллі адамзат баласының тарихында  ең айтулы мерекелердің бірі!

         1941-1945 жылдар аралығында 1418 күнге созылған екінші дүниежүзілік ҰОС-ы адамзат атаулыға үлкен қайғы-қасірет әкелгені белгілі.Кейбір мәліметтерге қарағанда,бұрындары айтылып келгендей,20 миллион емес,60 миллиондай  адам бұл қанды шайқастарда құрбан болды деген деректер де соңғы  жылдары жиі айтылып жүр.Опасыздықпен  шабуыл жасаған неміс басқыншыларынан  сол кездегі  одақ құрамында бір тұтас елімізді жаудан қорғауға Қазақстаннан 1мил.360 мың  адам аттанса,соның тең жартысынан астамы туған еліне,отбасы ошағына оралмады.Бірі әкесінен,бірі жарынан,бірі баласынан айырылды.Оқ тиіп,жарақат алып,мүгедек болып оралған қаншама майдангер жар сүйіп,бала қызығын көре алмады…

       ҰОС-ында 500 қазақстандық Кеңес Одағының батыры атаса,соның  100-ден астамы — қазақтар!Қазақстандықтар жаумен ерлікпен шайқасты.

       ҰОС-на ең соңғы аттанғандар – 1925 жылы туылғандар еді.Бүгінде ардагер майдангерлердің қатары мүлдем аз,санаулы-ақ қалды.Елін қорғаған батырларға мың тағзым!Оларға қашанда құрмет көрсетуіміз қажет.

       7-Мамыр –Отан қорғаушылар күні!Баршамызға бұл мерекеміз де  құтты болсын!

       9-Мамыр, мереке күні қарсаңында,5 мамырда,ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институтының директоры Д.Ә.Сәрсенбаевтың ұйғаруымен «Аманат» партиясының «Ардагерлерді ардақтайық!» жобасы аясында оның  осындағы бастауыш партия ұйымы хатшысы Шәрбану Тұяқова мен институттың ғылыми қызметкері Күләнда Әбілқызы Төреқұлова ҰОС ардагері Виктор Трофимович Полынько мен Ауған соғысының ардагері Қанат Назарұлы Езмахуновтың үйлеріне барып, Жеңіс күні мерекесімен құттықтады.Оларға гүл шоқтарымен қоса,сыйлықтар тапсырып,бір мезгілдік ақшалай көмек көрсетілді.

   Ардагерлер институт басшылығына алғыстарын айтып,бақытты ғұмыр кешіп,еңбекте табыстарға жете берулерімізге игі тілектерін жеткізді.

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

Кері байланыс үшін тапсырыс беріңіз

контактілер
Лого_ННЦСНиИ

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

Галерея

Previous
Next

Сейсмологиялық байқау және зерттеулер ұлттық ғылыми орталығы

контактілер

+7 (727) 269 46 14
Аль-Фараби, 75А
WhatsApp
Instagram
seismology@seismology.kz

Қайта қоңырау шалу үшін қалдырыңыз